พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย อกุศลวิตกมี ๓ ประการ ๓ ประการเป็นไฉน คือ ๑. วิตกที่เกี่ยวกับการไม่ต้องการให้ผู้อื่นดูหมิ่นตน ๒. วิตกที่เกี่ยวกับลาภสักการะและความสรรเสริญ ๓. วิตกที่เกี่ยวกับความเอ็นดูในผู้อื่น ดูกรภิกษุทั้งหลาย อกุศลวิตก ๓ ประการนี้แล”
อธิบายความ
อกุศลวิตก คือความตรึกที่เป็นอกุศลทั้ง ๓ ประการนี้เกิดจากความเป็นผู้ไม่ฉลาด หรือความตรึกนึกคิดที่ผิดจากทำนองคลองธรรมของคนพาล
๑. คนพาลนั้นปรารถนาการไม่ถูกดูหมิ่น ไม่ถูกดูแคลนจากผู้อื่น คือมีความวิตกที่เป็นไปแล้วอย่างนี้ว่า “ไฉนหนอ คนเหล่าอื่นไม่พึงดูหมิ่นเรา” แต่กลับต้องการความยกย่องว่า “กระไรหนอ คนเหล่าอื่นทั้งคฤหัสถ์และบรรพชิต จะไม่พึงเหยียดหยามเราให้ต่ำต้อย”
๒. คนพาลตรึกนึกคิดถึงแต่ลาภมีการได้จีวรเป็นต้น การสักการะนับถือบูชา และเสียงสรรเสริญ
๓. คนพาลเป็นเหมือนคนที่มีความรักเป็นเจ้าเรือน แต่เป็นความรักความเอ็นดูเทียม (รักไม่จริงหรือไม่มีความจริงใจ) ในผู้อื่น, ถึงเป็นผู้คลุกคลี เพลิดเพลิน โศกเศร้าอยู่กับผู้อื่นก็จริง คือเมื่อเขาสุขก็สุขด้วย เมื่อเขาทุกข์ก็ทุกข์ด้วย ด้วยอำนาจความรักที่เป็นเจ้าเรือน แต่เป็นความรักความเอ็นดูเทียม (รักไม่จริงหรือไม่มีความจริงใจ) ในผู้อื่นเท่านั้น ทั้งนี้เพราะคนพาลไม่ต้องการให้คนอื่นดูหมิ่นตน เพราะเขาคิดถึงแต่เรื่องลาภสักการะและชื่อเสียงเท่านั้น ไม่ใช่เพราะเขาตระหนักในธรรมแต่ประการใดเลย ฯ
สาระธรรมจากวิตักกสูตร
พระมหาวัชระ เชยรัมย์ (ติกฺขญาโณ)
29/7/64
0 comments: