มนุษย์คิดมากปรุงแต่งมากจนเป็นทุกข์ สัตว์เดรัจฉานไม่คิดมากเหมือนมนุษย์
“จิตใจของมนุษย์ปรุงแต่งได้มาก คิดได้ลึก ความทุกข์มันก็ลึก, สัตว์เดรัจฉานมันจะไม่คิดเสียเลย ในกรณีที่มนุษย์คิดจนเป็นทุกข์ สัตว์เดรัจฉานมันคิดไม่เป็น, โชคดีมันอยู่ที่มันสมองของสัตว์เดรัจฉานนั้น มันไม่เก่งในการคิด รู้สึกอะไรได้ไม่มาก; ฉะนั้น จึงไม่มีเรื่องของความยึดมั่นถือมั่น ก็เลยมีปัญหาน้อย แล้วก็เป็นสัตว์ที่ธรรมชาติกําหนดไว้สําหรับมีอะไรๆ เพียงเท่านั้น
นี้เราจึงเห็นสัตว์เดรัจฉานไม่มีปัญหามากเหมือนมนุษย์ จะเรียกว่าเป็นบุญของสัตว์เดรัจฉานก็ได้ มันมีความทุกข์น้อยกว่ามนุษย์, มันยึดถือไม่เป็น มันจึงไม่เป็นโรคยึดถือเหมือนมนุษย์ มนุษย์นอนหลับยาก เป็นโรคประสาท เป็นโรคจิต เป็นโรคประสาทกันเป็นแสนๆ เป็นโรคจิตกันเป็นหมื่นๆ ที่หมอเขาว่าเพราะสมองคนดีกว่าสัตว์เดรัจฉาน สัตว์เดรัจฉานไม่มีสมองที่จะทําอย่างนั้นได้ มันก็เลยไม่ต้องเป็นโรคประสาท ไม่ต้องเป็นโรคจิต
เรามีมันสมองที่คิดได้มาก เมื่อควบคุมความคิดปรุงแต่งไว้ไม่ถูกต้อง มันก็วุ่นวาย เป็นทุกข์; ได้เป็นโรคประสาทบ้าง, ได้เป็นโรคจิตบ้าง แล้วก็เป็นที่น่าละอายแก่สัตว์เดรัจฉาน ซึ่งมันเป็นไม่ได้
ดูสุนัข หรือแมว หรืออะไรเหล่านี้ มันไม่เป็นโรคประสาท ไม่เป็นโรคจิต ไม่ต้องกินยานอนหลับ ว่ากันอย่างนั้นง่าย ๆ, เพราะว่ามันสมองเขาให้มาจํากัด, คิดไปในทางยึดถือไม่ค่อยจะเป็น, สุนัขตัวนี้ลองทายดู ในใจมันคิดอะไรไม่ได้มาก? ไม่ต้องคิดว่าพรุ่งนี้จะกินอะไร สัตว์เดรัจฉานนี้ไม่ได้คิดว่าพรุ่งนี้จะกินอะไร มันคิดไม่ได้ว่าพรุ่งนี้จะกินอะไร; เพียงเท่านี้มันก็คิดไม่ได้ ฉะนั้น มันจึงไม่มีเรื่องอดีต อนาคต ปัจจุบัน อะไรมากลุ้มรุมให้มันสมองวุ่นวาย
เรานี่คิดได้ พรุ่งนี้ก็ได้ เมื่อวานก็ได้ เดือนหน้า ปีหน้า กระทั่งชาติหน้า ก็คิดไว้ได้ มันก็เลยมากเกินไป , ฉะนั้น อย่าคิดให้มันมากเกินไป ไม่มีอะไรที่น่ายึดถือ มันเป็นเช่นนั้นเอง; แล้วมันก็จะหยุดความคิดได้”
พุทธทาสภิกขุ
ที่มา : ธรรมบรรยายประจำวันเสาร์ ภาคอาสาฬหบูชา ครั้งที่ ๕ หัวข้อเรื่อง “ตถตาช่วยได้” เมื่อวันที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๒๔ ณ ลานหินโค้ง สวนโมกขพลาราม จากหนังสือชุดลอยปทุม เล่มชื่อว่า “เช่นนั้นเอง” หน้า ๖๐-๖๒
ไม่ใช่ความทุกข์ ที่ทำให้เราคิดมาก แต่เป็นเพราะ “ความคิดมาก” ที่ทำให้เราทุกข์
พุทธทาสภิกขุ
ท. ส. ปัญญาวุฑโฒ - รวบรวม.
0 comments: