มนุษย์เป็นสัตว์ที่ต้องฝึก ต้องศึกษา จึงประเสริฐ
.... “ หลักการของพระพุทธศาสนา คือ ไตรสิกขา หรือไตรศึกษา (อธิสีลสิกขา อธิจิตตสิกขา อธิปัญญาสิกขา) เพราะว่ามนุษย์เป็นสัตว์พิเศษ เราเรียกกันว่าเป็นสัตว์ประเสริฐ .... หลักพระพุทธศาสนาสอนว่า มนุษย์เป็นสัตว์ที่ต้องฝึก เรียกว่า "ทัมมะ" และเพราะเป็นคนก็เรียกว่า "ปุริสทัมมะ"
.... "ทัมมะ" เป็นสัตว์ที่ฝึกได้ และต้องฝึก คำนี้จึงมาอยู่ในพระพุทธคุณ ๙ ประการ ว่า "อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ" พระพุทธเจ้าเป็นสารถีผู้ฝึกบุรุษ (คือ คนที่ต้องฝึก หรือพึงฝึก) ไม่มีใครยิ่งกว่า แสดงถึงธรรมชาติของมนุษย์ว่า เป็นสัตว์ที่ต้องฝึก .... "ฝึก" คือ ต้องเรียนรู้ ต้องฝึกฝน ต้องพัฒนา พูดสั้นๆว่า "ต้องศึกษา" นั่นเอง!
.... ถ้าไม่ฝึกฝนพัฒนาแล้ว มนุษย์หามีความประเสริฐไม่ เพราะว่ามนุษย์นั้นเป็นสัตว์ที่โดยลำพังถ้าไม่มีการฝึกฝนพัฒนาแล้ว สู้สัตว์ชนิดอื่นไม่ได้เลย .... สัตว์ชนิดอื่นอยู่ได้ด้วยสัญชาตญาณ เกิดมาจากท้องแม่วันนั้น ก็เดินได้ ว่ายน้ำได้ หากินได้ แต่มนุษย์นั้น เกิดมา ถ้าทิ้ง ก็ตายทันที เลี้ยงมาตั้งปี ยังช่วยตัวเองไม่ได้ อยู่ไม่รอด...
.... พระพุทธเจ้าตรัสว่า "ทนฺโต เสฏฺโฐ มนุสฺเสสุ" ในหมู่มนุษย์ ผู้ที่ฝึกแล้วประเสริฐ พระพุทธเจ้าตรัสว่า มนุษย์ฝึกแล้วจึงประเสริฐต่างหาก พระองค์ไม่เคยตรัสว่า มนุษย์เป็นสัตว์ประเสริฐขึ้นมาเฉยๆ มนุษย์เป็นสัตว์ประเสริฐด้วยการฝึก หรือมนุษย์ที่ฝึกแล้วจึงเป็นสัตว์ประเสริฐ"
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ( ป. อ. ปยุตฺโต )
ที่มา : ธรรมบรรยายหัวข้อเรื่อง " สถานการณ์พระพุทธศาสนา ทวนกระแสไสยศาสตร์ "
ธรรมะเพื่อทางพ้นทุกข์ โดย ท. ส. ปัญญาวุฑโฒ
0 comments: