สาระ คือธรรมอันเป็นส่วนสำคัญ ได้แก่
๑. ศีล คือการรักษากายวาจาให้เรียบร้อย เช่นศีล ๕ ศีล ๘ เป็นต้น
๒. สมาธิ คือความตั้งมั่นแห่งจิตหรือความสำรวมใจให้แน่วแน่ไม่ฟุ้งซ่านเพื่อให้จิตใจสงบ
๓.ปัญญา คือความรอบรู้ ความรู้ทั่ว ความฉลาดเกิดแต่เรียนและคิด
๔. วิมุตติ คือความหลุดพ้น
๕. วิมุตติญาณทัสสนะ คือญาณ (ความรู้) ที่เห็นความหลุดพ้น
๖. นิพพาน (ความดับสนิทแห่งกิเลสและกองทุกข์) อันเป็นปรมัตถสาระ
สาระเหล่านี้บุคคลจะเข้าถึงได้ก็เพราะมีจิตใจประกอบด้วยสัมมาทิฐิ คือมีความเห็นชอบตามทํานองคลองธรรม เช่นเห็นว่า “ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว” เป็นต้น และเพราะมีจิตใจประกอบด้วยสัมมาสังกัปปะ คือมีความดําริในทางที่ชอบ เช่นความคิดที่จะออกบวชเพื่อความปลอดโปร่งจากกามไม่หมกมุ่นพัวพันติดข้องในสิ่งสนองความอยากต่างๆ เป็นต้น
เพราะฉะนั้น ธรรมอันเป็นส่วนสำคัญของชีวิตนี้ คือศีล สมาธิ ปัญญา ตลอดถึงความหลุดพ้นจากกิเลสและกองทุกข์ทั้งปวง จะมีได้ก็ด้วยจิตใจที่มีความเห็นชอบตามทำนองคลองธรรมและมีความดำริในทางที่ชอบนั่นเอง
สาระธรรมจากพระคาถาธรรมบทเรื่องสัญชัยปริพาชก
พระมหาวัชระ เชยรัมย์
15/3/64
0 comments: