อายครูไม่รู้วิชา

๑. อาจริยกถา แถลงอาจารย์

อายครูไม่รู้วิชา

กินฺเตหิ  ปาทสุสฺสสา,    เยสํ  นตฺถิ  ครูนิห;
เย  ตปฺปาทรโชกิณฺณา,     เตว  สาธูวิเวกิโน.

การบำเรอบาทครูทั้งหลาย มิได้มีแก่ชนเหล่าใด  
ประโยชน์อะไรด้วยชนเหล่านั้นในโลกนี้   
ชนเหล่าใดเกลือกกลั้วแล้วด้วยละอองธุลีบาทของครูเหล่านั้น 
ชนเหล่านั้นเป็นคนดี รู้จักแยกแยะโดยแท้.  -๑  (ธัมมนีติ อาจริยกถา ๔ สุโพธาลังการ ๕)

-๑ คำแปลจากสุโพธาลังการมัญชรี แปลโดยพระคันธสาราภิวงศ์ วัดท่ามะโอ อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง.

ศัพท์น่ารู้ :

กินฺเตหิ ตัดบทเป็น กึ+เตหิ (ประโยชน์อะไร ด้วยชนเหล่านั้น)

ปาทสุสฺสสา (การบำเรอบาท, การปรนนิบัติใกล้บาท, ปรารถนาฟังใกล้บาท) ปาท+สุสฺสูสา > ปาทสุสฺสูสา+สิ. สุสฺสูสา = สุ+ส+อ+อา. วิ. โสตุมิจฺฉา สุสฺสูสา แปลว่า สุสสูสา คือ การบำเรอ. (ดูสุโพธาลังการมัญชรี หน้า ๑๗ และอภิธานัปปทีปิกา คาถา ๙๓๐ ประกอบ)

เยสํ (ของ...เหล่าใด) ย+นํ สัพพนาม

นตฺถิ (ไม่มี, ย่อมมีหามิได้) น+อตฺถิ

ครูนิห ตัดบทเป็น ครูนํ+อิห (ซึ่งครูทั้งหลาย+ในโลกนี้)

เย (...เหล่าใด) ย+โย สัพพนาม

ตปฺปาทรโชกิณฺณา ตัดบทเป็น ต+ปาทรช+โอกิณฺณา วิ. เตสํ ปาทา ตปฺปาทา, ตปฺปาเทสุ รชานิ ตปฺปาทรชานิ, ตปฺปาทรเชหิ โอกิณฺณา ตปฺปาทรโชกิณฺณา (ตัปปาทรโชกิณณะ คือ เกลือกกลั้วแล้วด้วยละอองธุลีบบาทของครูเหล่านั้น).

เตว ตัดบทเป็น เต+เอว (...เหลานั้น โดยแท้, เท่านั้น)

สาธูวิเวกิโน (คนดีรู้จักแยกแยะ, เป็นคนดีแลมีความวิเวก, คนดีมีความสงบเสงี่ยม) สาธุ+วิเวกี > สาธูวิเวกี+โย

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

ฝีเท้าเป็นกิริยาที่สำเหนียกได้ง่าย  ไม่มีแก่ครูเหล่าใด ก็ครูเหล่านั้น  จะเป็นอาจารย์ ณ โลกนี้เทียวหรือ  อันทวยชนที่มีขี้ตีนเกลื่อนกล่น  พวกเขาเป็นคนวิเวกจึงจะเหมาะ.

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

การเทอดทูนคุณธรรมอันประเสริฐของครูทั้งหลาย   มิได้มีแก่คนเหล่าใด ยังจะการอะไรกะคนเหล่านั้นอีกหรือ  คนเหล่าใดเกลือกกลั้วด้วยละอองธุลีบาทของครูทั้งหลายนั้น  คนเหล่านั้นเป็นคนดี มีความสงบเสงี่ยมเจียมตัว.

Credit: Palipage : Guide to Language - Pali 

1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ 👇

(1-3) ปณามคาถาและคำปฏิญญา,  (4) อายครูไม่รู้วิชา (5) คนเขลาที่น่าขัน,  (6) วัตร ๕ อย่างที่ศิษย์ควรทำ,  (7-8) ครูคือแบบอย่างของศิษย์,  (9) รู้ให้แน่-แก้ให้เป็น,  (10) ถึงจะไกลก็ควรไป,  (11) ร่มแห่งความสุข, (12) ทั้งหนักและน่าเชื่อถือ, (13) คนเบากว่านุ่น

อ่านบทความเกี่ยวข้องเพิ่มเติม👇

1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ ,  2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ  , ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา  , 4. สุตกถา - แถลงความรู้  , 5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ , 6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share