วันเสาร์ที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2564

สวยแต่รูปจูบไม่หอม

in ธมฺมนีติ published on ตุลาคม 30, 2564 leave a reply

สวยแต่รูปจูบไม่หอม

รูปโยพฺพนฺนสมฺปนฺนา, วิสาลกุลสมฺภวา;

วิตฺยาหีนา น โสภนฺติ, นิคนฺธาอิว กึสุกา.

คนผู้ถึงพร้อมด้วยทั้งรูปและวัย, และยังเกิดในตระกูลใหญ่ร่ำรวย; แต่ขาดวิชาความรู้ ย่อมไม่งาม, เหมือนดอกทองกวาวไร้กลิ่น ฉะนั้น.

(ธรรมนีติ สิปปกถา ๒๐, โลกนีติ ๓๖, กวิทัปปณนีติ ๒๘, จาณักยนีติ ๗)

ศัพท์น่ารู้ :

รูปโยพฺพนฺนสมฺปนฺนา (ผู้ถึงพร้อมด้วยรูปและความหนุ่มสาว) รูป+โยพฺพน+สมฺปนฺน > รูปโยพฺพนสมฺปนฺน+โย

วิสาลกุลสมฺภวา (ผู้สมภพในตระกูลไพศาล, ผู้เกิดในตระกูลใหญ่, -สกุลดัง) วิสาล+กุล+สมฺภว > วิสาลกุลสมฺภว+โย

วิตฺยาหีนา (ผู้ทรามด้วยวิชา, ขาดความรู้) วิตฺยา+หีน > วิชฺชาหีน+โย, หีน (เลว, ต่ำช้า, ทราม) ค. วิ. วิตฺยา หีนา อสฺสาติ วิชฺชาหีโน (วิตฺยาหีนะ คือ ผู้มีวิชาทราม) เป็นฉัฏฐีพหุพพีหิสมาส, หรือ วิ. วิตฺยาย หีโน วิตฺยาหีโน (ผู้ทรามแล้ว ด้วยความรู้ ชื่อว่า วิชชาหีนะ) เป็นตติยาตัปปุริสสมาส. (รู ๓๕๑, ๓๕๒)

น (ไม่, หามิได้) เป็นนิบาตบอกปฏิเสธ

โสภนฺเต (ย่อมงาม) √สุภ+อ+อนฺเต ภูวาทิ. กัตตุ.

นิคฺคนฺธา (ไม่มีกลิ่น, ไร้กลิ่น) นิคฺคนฺธ+โย, ศัพท์ที่เกี่ยวกับกลิ่น เช่น สุคนฺธ (กลิ่นหอม), ทุคฺคนฺธ (กลิ่นเหม็น)

อิว (ดุจ, ราวกะ, เหมือน) นิบาตบอกอุปมา

กึสุกา (ต้นทองกวาว) กึสุก+โย, ต้นทองกวาวเป็นต้นไม้ที่มีดอกสวยงาม แต่ไม่มีกลิ่น จึงถูกนำมาเปรียบเทียบกับคนในที่นี้.

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

ผู้มีรูปงามกำลังหนุ่ม ทั้งสมภพ ในสกุลอันไพศาล แต่ไร้วิทยาแล้ว ก็หมดสง่าเหมือนดอกกึสุกะ (ทองกวาว) ไม่มีกลิ่นฉะนั้น ฯ

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

คนรูปงามนามเพราะ กำลังหนุ่มแน่น ทั้งเกิดในตระกูลที่มั่งคั่ง แต่ความรู้ทราม กลับไม่งามเลย เหมือนดอกทองกวาวที่ปราศจากกลิ่น ฉะนั้น.

Credit: Palipage : Guide to Language - Pali

(3) อ่านหัวข้อ ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้

ศิลปศาสตร์ ๑๘ แขนง, 👉อ่านหัวข้อ 1. อาจริยกถา - แถลงอาจารย์