กบในกะลา - The Frog Under the Coconut Shell

กบในกะลา - The Frog Under the Coconut Shell

อปฺปสฺสุโต  สุตํ  อปฺปํ,  *พหุํ  มญฺญติ  มานิโก;
สินฺธูทกํ  อปสฺสนฺโต,  กูเป  *โตยํว  มณฺฑุโก ฯ

คนมีความรู้น้อย เป็นคนถือตัว,  สำคัญความรู้ที่น้อยว่ารู้มากมาย;
เปรียบเหมือนกบที่ไม่เคยเห็นทะเล,  สำคัญน้ำในบ่อ(ว่าใหญ่หลวง) ฉะนั้น.

(ธรรมนีติ สุตกถา ๖๒, โลกนีติ ๑๕, นรทักขทีปนี ๑๒๒, กวิทัปปณนีติ ๘๖, มหารหนีติ ๑๒๒)

ศัพท์น่ารู้ :

อปฺปสฺสุโต (ผู้มีได้ยินมาน้อย, คนรู้น้อย, คนไม่ค่อยฉลาด) อปฺป+สุต > อปฺปสสฺสุต+สิ

สุตํ (สิ่งที่ฟังมา, ที่เรียนมา, ความรู้, การศึกษา) สุตํ+อํ

อปฺปํ (น้อย, นิดหน่อย, เล็กน้อย) อปฺป+อํ วิเสสนะใน สุตํ

พหุํ (มาก, มากมาย, หลาย) พหุ+อํ,

มญฺญติ (ย่อมเห็น, ย่อมสำคัญ, ย่อมรู้) √มน+ย+ติ ทิวาทิ. กัตตุ.

มานิโก (ผู้มีมานะ, คนถือตัว) มานิก+สิ

สินฺธูทกํ (น้ำในทะเล, น้ำทะละ, แม่นำ้ใหญ่) สินฺธุ+อุทก > สินฺธูทก+อํ

อปสฺสนฺโต (ไม่เห็นอยู, ไม่เคยเห็น) อปสฺสนฺต+สิ, น+ปสฺสนฺต = อปสฺสนฺต, ปสฺสนฺต มาจาก √ทิส+อนฺต ปัจจัยในกิตก์ แปลง ทิส เป็น ปสฺส ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า ทิสสฺส ปสฺสทิสฺสทกฺขา วา. (รู ๔๘๓)

กูเป (ในบ่อ) กูป+สฺมึ แปลง สฺมึ เป็น เอ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า สฺมาสฺมึนํ วา. (รู ๙๐)

โตยํว ตัดบทเป็น โตยํ+อิว (ซึ่งน้ำ+เหมือน,​ ราวกะ, ดุจ), โตย+อํ = โตยํ (น้ำ), ส่วน อิว เป็นนิบาตบอกอุปมา

มณฺฑุโก (กบ, เขียด) มณฺฑุก+สิ

หมายเหตุ : *ในบาทคาถาที่ ๒  เดิมเป็น  พหุ  ได้แก้เป็น  พหุํ  และ

*ในบาทคาถาที่ ๔ เดิมเป็น  กูเป  โสยํว  มณฺฑุโก  น่าจะเป็นการคัดลอกที่คลาดเคลื่อน โดยเฉพาะศัพท์ว่า โสยํว  ฉะนั้น  ได้แก้จาก  โสยํว  เป็น  โตยํว  เพื่อให้เหมือนกับ  ๓ คัมภีร์นอกนี้ ซึ่งเป็นศัพท์ที่ชัดเจนและเหมาะสมถูกต้องกว่า.

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

คนหย่อนความรู้กลับฮึกเหิม  สำคัญความรู้อันน้อยว่ามาก  ก็ไม่ต่างอะไรกับกบผู้ไม่เห็นน้ำใน  แม่น้ำ สำคัญว่า น้ำบ่อน้อยมากเหลือ.

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

คนหย่อนความรู้กลับฮึกเหิม  สำคัญความรู้อันน้อยว่ามาก  ไม่ต่างอะไรกับกบ ไม่เคยเห็นน้ำในแม่น้ำ  ก็สำคัญว่าน้ำในบ่อน้อยนั้นว่ามากมายเหลือเกินละ.

Credit: Palipage : Guide to Language - Pali 

4. สุตกถา - แถลงความรู้👇

63. น้ำลึกไหลนิ่ง ,   62. กบในกะลา - The Frog Under the Coconut Shell ,   61. ผู้เจริญเหมือนโคถึก ,    60.  ประโยชน์อะไร? ,  59. ใกล้เกลือกินด่าง ,  58. ควรเลือกครูก่อนเรียน

1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ ,  2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ  ,  ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา ,  4. สุตกถา - แถลงความรู้

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share