เสียหายเพราะผู้นำ
อนายกา วินสฺสนฺติ, นสฺสนฺติ พหุนายกา;
ถินายกา วินสฺสนฺติ, นสฺสนฺติ สุสุนายกา.
ประเทศไม่มีผู้นำก็เสียหาย, มีผู้นำหลายคนก็เสียหาย, มีผู้นำเป็นสตรีก็เสียหาย, มีผู้นำเป็นคนหนุ่มก็เสียหาย.
(ธัมมนีติ ราชธรรมกถา ๒๘๖, มหารหนีติ ๑๗๗, กวิทัปปณนีติ ๒๗๖, นรทักขทีปนี ๒๖๓)
ศัพท์น่ารู้ :
อนายกา (ที่ไม่ผู้นำ) น+นายก > อนายก+โย วิ. นตฺถิ นายโก ยสฺสาติ อนายโก, ปเทโส. (ประเทศไม่มีผู้นำ ชื่อว่า อนายโก) นนิปาตปุพฺ. ฉัฏ. พหุพฺพี. หรือ นตฺถิ นายโก เยสนฺติ อนายกา, ปเทสา. ก็ได้, แต่ที่แน่ๆ รูปสำเร็จแห่งวิเคราะห์ตัองประกอบด้วยปฐมาวิภัตติเสมอ
วินสฺสนฺติ (พินาศ, ฉิบหาย, เสียหาย, ล่มสลาย) วิ+√นส+ย+อนฺติ ทิวาทิ. กัตตุ.
นสฺสนฺติ (พินาศ, ฉิบหาย, เสียหาย, ล่มสลาย) √นส+ย+อนฺติ ทิวาทิ. กัตตุ.
พหุนายกา (ที่มีผู้นำเยอะ, มีนายกหลายคน) พหุ+นายก > พหุนายก+โย
ถินายกา, ถีนายกา (มีหญิงเป็นผู้นำ, มีนายกเป็นผู้หญิง) ถี+นายก > ถีนายก+โย (ในคัมภีร์นีติอื่น ๆ เป็น ถีนายกา)
สุสุนายกา: (มีนายกเป็นคนหนุ่ม, มีผู้นำเป็นเด็ก) สุสุ+นายก > สุสุนายก+โย
อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (พากย์ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
ผู้ไม่มีนายย่อมพินาศ มีนายมากก็พินาศ มีสาวเป็นนายก็พินาศ มีหนุ่มเป็นนายก็พินาศ.
อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
คนไม่มีนายเลยก็พินาศ ผู้มีนายมากก็พินาศ มีอิสตรีเป็นนายก็พินาศ มีหนุ่มกะหำใสเป็นนายก็พินาศเหมือนกัน.
_____
Credit: Palipage : Guide to Language - Pali
(3) อ่านหัวข้อ ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้
(2) อ่านหัวข้อ 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ 👇
27. เหมือนคนใบ้นอนฝัน , 26. คนกับโคต่างกันอย่างไร , 25. ตำรา : ดาบสองคม , 24. คนโง่ชอบโอ้อวด , 23. ควรรู้ไว้ใช้ให้เป็น , 22. ความดีย่อมไปสู่คนดี , 21. พ่อแม่ที่เป็นศัตรูของลูก , 20. สวยแต่รูปจูบไม่หอม , 19. ลูกเอ๋ย! อย่าเกียจคร้าน , 18. พระราชาและนักปราชญ์ , 17. ศิลป์ดีกว่าทรัพย์ , 16. จะมีมาแต่ไหน , 14-15. ศิลปศาสตร์ ๑๘ แขนง
(1) อ่านหัวข้อ 1. อาจริยกถา - แถลงอาจารย์👇
(1-3) ปณามคาถาและคำปฏิญญา, (4) อายครูไม่รู้วิชา (5) คนเขลาที่น่าขัน, (6) วัตร ๕ อย่างที่ศิษย์ควรทำ, (7-8) ครูคือแบบอย่างของศิษย์, (9) รู้ให้แน่-แก้ให้เป็น, (10) ถึงจะไกลก็ควรไป, (11) ร่มแห่งความสุข, (12) ทั้งหนักและน่าเชื่อถือ, (13) คนเบากว่านุ่น
ภาพ : นักรบตะวันออก
วัดพระพุทธบาทผาหนาม จังหวัดลำพูน
วัดพระพุทธบาทผาหนาม ตั้งอยู่ในเขตหมู่ที่ 6 อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน นับเป็นปูชนียสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของอำเภอลี้แล้ว ยังเป็นจุดชมวิวของเมืองลี้ ที่สามารถมองเห็นพระอาทิตย์ขึ้นเคล้าสายหมอกบางในยามเช้าได้อย่างงดงาม
0 comments: