คนกับโคต่างกันอย่างไร

คนกับโคต่างกันอย่างไร

โภชนํ  เมถุนํ  นิทฺทา,     คเว   โปเส  จ  วิชฺชติ;
วิชฺชา  วิเสโส  โปสสฺส,    ตํหีโน  โคสโม  ภเว.

การกิน การร่วมสังวาส การนอน  มีอยู่ในโคและมนุษย์เหมือนกัน   แต่วิชาความรู้เป็นสิ่งพิเศษสำหรับคน  คนที่ไร้วิชาความรู้ก็ไม่ต่างอะไรกับโค.

(ธรรมนีติ สิปปกถา ๒๖, โลกนีติ ๒๒, มหารหนีติ ๑๑๘)

ศัพท์น่ารู้ :

โภชนํ (การกิน, การบริโภค) โภชน+สิ นป.

เมถุนํ (เมถุน, กรรมของคนคู่, การเสพสังวาส) เมถุน+สิ นป.

นิทฺทา (การนอน, การหลับ) นิทฺทา+สิ อิต.

คเว (ในโค, วัว) โค+สฺมึ, แปลง โอ เป็น อว ด้วย จ ศัพท์ § อวํมฺหิ จ. (รู ๑๗๐)

โปเส (บุรุษ, คน, มนุษย์) โปส+สฺมึ

จ (ด้วย, และ) นิบาตในอรรถสมุจจยะ (รวบรวบ)

วิชฺชติ (มีอยู่) √วิท+ย+ติ ทิวาทิ. กัตตุ.

วิชฺชา (วิชา, วิทยา, ความรู้) วิชฺชา+สิ

วิเสโส (วิเสส, พิเศษ, แตกต่าง) วิเสส+สิ

โปสสฺส (สำหรับชาย, แก่บุรุษ, คน) โปส+ส

ตํหีโน (ผู้เลวด้วยวิชานั้น, ผู้ทรามด้วยวิทยานั้น) ต+หีน > ตํหีน+สิ, วิ. ตาย หีโน ตํหีโน. (ตํหีนะ คือผู้เลวด้วยวิชานั้น)

โคสโม (ผู้เสมอด้วยโค) โค+สม > โคสม+สิ, วิ. โคเณน สโม โคสโม. (โคสมะ คือผู้เสมอด้วยโค)

ภเว (พึงเป็น) √ภู+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

การกิน เมถุน นอน ในโคและบุรุษเหมือนกัน   

แต่วิชาเป็นพิเศษสำหรับบุรุษ คนไร้วิชาก็เสมอกับโค.

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

การกิน การนอน และเมถุน  ในโคกับคน มีเหมือนกัน

แต่วิทยาคุณมีพิเศษในคน   คนไร้วิทยาคุณก็เท่ากับโค.

Credit: Palipage: Guide to Language - Pali 

4. สุตกถา - แถลงความรู้

(3) อ่านหัวข้อ ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา

(2) อ่านหัวข้อ 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ 👇

27. เหมือนคนใบ้นอนฝัน , 26. คนกับโคต่างกันอย่างไร ,  25.  ตำรา : ดาบสองคม ,  24.  คนโง่ชอบโอ้อวด , 23.  ควรรู้ไว้ใช้ให้เป็น , 22. ความดีย่อมไปสู่คนดี ,  21. พ่อแม่ที่เป็นศัตรูของลูก , 20. สวยแต่รูปจูบไม่หอม , 19. ลูกเอ๋ย! อย่าเกียจคร้าน , 18. พระราชาและนักปราชญ์ ,  17. ศิลป์ดีกว่าทรัพย์ , 16. จะมีมาแต่ไหน , 14-15. ศิลปศาสตร์ ๑๘ แขนง

(1) อ่านหัวข้อ 1. อาจริยกถา - แถลงอาจารย์👇

(1-3) ปณามคาถาและคำปฏิญญา,  (4) อายครูไม่รู้วิชา (5) คนเขลาที่น่าขัน,  (6) วัตร ๕ อย่างที่ศิษย์ควรทำ,  (7-8) ครูคือแบบอย่างของศิษย์,  (9) รู้ให้แน่-แก้ให้เป็น,  (10) ถึงจะไกลก็ควรไป,  (11) ร่มแห่งความสุข, (12) ทั้งหนักและน่าเชื่อถือ, (13) คนเบากว่านุ่น

ภาพ : วัดปัญญานันทาราม คลองหก จ.ปทุมธานี 

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share