วันพฤหัสบดีที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564

ความดีย่อมไปสู่คนดี

ความดีย่อมไปสู่คนดี

คุโณ  เสฎฺฐงฺคตํ  ยาติ,     น  อุจฺเจ  สยเน  วเส;
ปาสาทสีขเร  วาโส,     กาโก  กึ  ครุโฬ  สิยา.

ความดี ย่อมถึงคนผู้มีคุณอันประเสริฐ,  เขาพึงอยู่ในที่นอนอันสูง หามิได้
กาถึงอยู่บนยอดแห่งปราสาท  พึงกลายเป็นครุฑได้อย่างไร.

(ธรรมนีติ สิปปกถา ๒๑, กวิทัปปณนีติ ๑๓๔)

ศัพท์น่ารู้ :

คุโณ (คุณ, ความดี, อานิสงส์) คุณ+สิ

เสฎฺฐงฺคตํ (ผู้มีคุณอันประเสริฐ) เสฏฺฐ+องฺคต, (หรือ : เสฏฺฐ+คต) > เสฏฺฐงฺคต+อํ

ยาติ (ไป, ก้าวไป, ถึง) √ยา+อ+ติ, ภูวาทิ. กัตตุ.

น (ไม่, หามิได้) นิบาตบอกปฏิเสธ

อุจฺเจ (สูง) อุจฺจ+สฺมึ

สยเน (ที่นอน) สยน+สฺมึ

วเส (พึงอยู่) √วส+อ+เอยฺย, ภูวาทิ. กัตตุ.

ปาสาทสิขเร (ยอดแห่งปราสาท) ปาสาท+สิขร > ปาสาทสิขร+สฺมึ

วาโส (การอยู่, ที่อยู่, เครื่องนุ่งห่ม, เครื่องหอม, น้ำหอม, ผ้า) วาส+สิ

กาโก (กา, นกกา) กาก+สิ

กึ (หรือ, อย่างไร)

ครุโฬ (ครุฑ, นกกระไน, นกหัวขวาน) ครุฬ+สิ

สิยา (พึงเป็น) √อส+อ+เอยฺย, ภูวาทิ. กัตตุ. ลบอักษรต้นของ อส ธาตุได้บ้าง ด้วยสูตรว่า สพฺพตฺถาสสฺสาทิโลโป จ. (รู ๔๙๖) = ส+อ+เอยฺย, แปลง เอยฺย เป็น อิยา ด้วยมหาสูตรว่า กฺวจิ ธาตุ ฯ. (รู ๔๘๘) = ส+อ+อิยา, แยก ลบ รวมสำเร็จรูปเป็น สิยา

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

คนพึ่งจะมีความดี แรกขยิบถึงองค์คุณอันประเสริฐ  ยังไม่ควรจะอยู่บนที่นอนอันสูงเกินศักดิ์  

กาก์อยู่บนยอดปราสาทจะเป็นครุฑทีเดียวหรือ.

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

คนเพิ่งจะแรกมีดี ขยับขึ้นถึงคุณอันประเสริฐ  ยังไม่ควรจะอยู่ในตำแหน่งอันสูงศักดิ์  

กาอยู่บนยอดปราสาท จะเป็นครุฑไปได้อย่างไร.

Credit:  Palipage:  Guide to Language - Pali 

(3) อ่านหัวข้อ ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา  ,  4. สุตกถา - แถลงความรู้

ศิลปศาสตร์ ๑๘ แขนง, 👉อ่านหัวข้อ 1. อาจริยกถา - แถลงอาจารย์

(2) อ่านหัวข้อ 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ 👇

27. เหมือนคนใบ้นอนฝัน , 26. คนกับโคต่างกันอย่างไร ,  25.  ตำรา : ดาบสองคม ,  24.  คนโง่ชอบโอ้อวด , 23.  ควรรู้ไว้ใช้ให้เป็น , 22. ความดีย่อมไปสู่คนดี ,  21. พ่อแม่ที่เป็นศัตรูของลูก , 20. สวยแต่รูปจูบไม่หอม , 19. ลูกเอ๋ย! อย่าเกียจคร้าน , 18. พระราชาและนักปราชญ์ ,  17. ศิลป์ดีกว่าทรัพย์ , 16. จะมีมาแต่ไหน , 14-15. ศิลปศาสตร์ ๑๘ แขนง

(1) อ่านหัวข้อ 1. อาจริยกถา - แถลงอาจารย์👇

(1-3) ปณามคาถาและคำปฏิญญา,  (4) อายครูไม่รู้วิชา (5) คนเขลาที่น่าขัน,  (6) วัตร ๕ อย่างที่ศิษย์ควรทำ,  (7-8) ครูคือแบบอย่างของศิษย์,  (9) รู้ให้แน่-แก้ให้เป็น,  (10) ถึงจะไกลก็ควรไป,  (11) ร่มแห่งความสุข, (12) ทั้งหนักและน่าเชื่อถือ, (13) คนเบากว่านุ่น

"มะลิแก้บน" วัดพระธาตุดอยคำ จ.เชียงใหม่

เป็นวัดที่มีผู้นิยมไปกราบไหว้ขอพร "หลวงพ่อทันใจ" และถวายดอกมะลิเพื่อขอพรและแก้บน ซึ่งจะเห็นว่ามีผู้มาถวายดอกมะลิเป็นจำนวนมากในแต่ละวัน เชื่อกันว่า อธิษฐานขอสิ่งใดก็จะสำเร็จได้ทันใจ



Previous Post
Next Post

post written by:

0 comments: