วันศุกร์ที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2564

ศิลปะความงามอลังการผสานศรัทธา อารามตาปา โชตอร์(Tapa Shotor) อารามพุทธนิกายสรวาสติวาท ศิลปะคันธาระ(Gandhara art) เพชรน้ำหนึ่ง

in พระพุทธศาสนา published on สิงหาคม 20, 2564 leave a reply

ศิลปะความงามอลังการผสานศรัทธา อารามตาปา โชตอร์(Tapa Shotor) อารามพุทธนิกายสรวาสติวาท(Sarvastivadin) ศิลปะคันธาระ(Gandhara art)ที่มีร่องรอยศิลปะกรีกอย่างชัดเจน ที่แหล่งโบราณคดีฮัฎฎา ประเทศอัฟกานิสถาน ถ่ายเมื่อปี 1976 อารามแห่งนี้พินาศย่อยยับจากการทำลายทิ้งหรือปล้นนำศิลปะวัตถุไปขาย ส่วนแหล่งโบราณคดีฮัฎฎาที่รุ่มรวยไปด้วยศิลปะคันธาระถูกทำลายไม่เหลือซากจากสงครามกลางเมืองเช่นกัน

พูดถึงมรดกพุทธในอัฟกานิสถานคนมักจะนึกถึงพระใหญ่ที่บามียาน แต่ถ้าสนใจศิลปะจริงๆ จะทราบว่าฮัฎฎาคือเพชรน้ำหนึ่ง และอารามตาปา โชตอร์ คือ เพชรเหนือเพชร

ข้อมูลจากบทความเรื่อง The Buddhist Site of Ka fir Kot, Kharwar (โดย Giovanni Verardi) ระบุว่า

"ในอัฟกานิสถาน อารามที่มีชื่อเสียงที่สุดที่ประดับ (หรือเคยประดับ) ด้วยรูปปั้นดินเหนียว คือ Tapa Shotor ที่ฮัฎฎา ใกล้เมืองจะลาลาบาด (หนึ่งในอารามพุทธที่ใหญ่ที่สุดที่รู้จักซึ่งน่าจะเกี่ยวกับเมืองโบราณของนครหาร) ซึ่งถูกขุดค้นโดยสถาบันโบราณคดีอัฟกันในทศวรรษที่ 1960 และ 1970 ... Tapa Shotor ถูกทำลายไม่นานหลังจากการรุกรานของโซเวียตในปี 1979 และเหลือเพียงไม่กี่ชิ้นเท่านั้นที่ยังคงความสวยงาม"

ดังนั้นภาพชุดนี้ถ่ายไว้แค่ 3 ปีก่อนพังพินาศไป

อนึ่ง แหล่งโบราณคดีฮัฎฎาน่าจะเป็นหนึ่งในจุดกำเนิดของพระพุทธรูปด้วย จอห์น บอร์ดแมน (John Boardman) นักประวัติศาสตร์ศิลปะผู้เชี่ยวชาญมือหนึ่งด้านศิลปะกรีกบอกว่า “พื้นที่นี้อาจจะเป็นแหล่งกำเนิดของประติมากรรมชาวพุทธรุ่นแรกในสไตล์อินโด-กรีก”

ภาพถ่ายโดย Marek Gawęcki ภาพเป็นของ Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu