เป็นอะไรก็ไม่ดีเท่าเป็นมนุษย์ให้ถูกต้อง เป็นมนุษย์ให้ถูกต้องจะเป็น“วัคซีนที่ดี” ป้องกัน “โรคทางวิญญาณ” ทุกชนิด
..“ ชีวิตในหลายๆชนิด ที่ยกตัวอย่างมาให้ดูว่า จะมีชีวิตกันแบบไหน จึงจะเป็น“วัคซีนป้องกันโรค” อยู่ในตัว, คุณใช้ปัญญาพิจารณาดูเอาเอง จะอยู่อย่างก้อนหินก้อนดินนี้ ผมก็ว่าสบายดีเหมือนกัน สันโดษ ไม่ต้องการอะไรมาก, แล้วมันก็ซื่อๆ เซ่อๆ เป็น Innocent ก็สบายดี แต่คงไม่มีใครชอบ, ถ้าชอบโลดโผนหรือจะเป็นสํารวยสําราญอย่างผีเสื้อ มันก็ไม่ไหว, จะเคร่งเครียดในการงานไม่ดูหน้าอะไร อย่างมดอย่างแมลงผึ้ง มันก็คงจะไม่ไหวเหมือนกัน คงจะทนไม่ได้ นี่จะเป็นเดรัจฉาน หรือจะเป็นคนบ้า หรือจะเป็นมนุษย์แบบไหนกันแน่
..ในที่สุด มันก็จะมาอยู่ที่ “ความเป็นมนุษย์อย่างถูกต้อง” นี้ นับตั้งแต่เป็นสุภาพบุรุษ เป็นสัตบุรุษ เป็นอริยบุคคล เป็นโพธิสัตว์ เป็นพระพุทธเจ้า เป็นยอดสุด รวมความว่าเป็นมนุษย์กันให้ถูกต้องนี้ จะเป็น“วัคซีนที่ดี” ป้องกันโรคทางวิญญาณทุกชนิด. นี้กลัวแต่ว่าจะมีความเป็นมนุษย์ไม่ถูกต้อง
..คําที่พระพุทธเจ้าท่านตรัสว่า “ สมฺมา วิหเรยฺยุํ – พึงเป็นอยู่โดยชอบ ” นี้ ก็หมายถึง ความเป็นมนุษย์ที่ถูกต้อง คือดําเนินอยู่ใน “อริยมรรคมีองค์ ๘ ประการ” นี้ถูกต้อง จะหวังความสํารวยสําราญอะไรไม่ได้นัก. ถ้าจะพูดถึงสํารวยสําราญ มันก็สํารวยสําราญอย่างถูกต้อง ไม่ใช่สํารวยสําราญเป็นทาสของอายตนะ
..ความสํารวยสําราญอย่างเป็นทาส เป็นขี้ข้าของอายตนะนี้มันไม่ไหว มันเป็นทาสกิเลส เป็นทาสตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ที่ประกอบอยู่ด้วยกิเลส นี้คงไม่ไหว ฉะนั้น คําว่าสํารวยหรือสําราญอย่างผีเสื้อมันคงไม่ไหว ถ้าสํารวยสําราญมีความหมายอย่างอื่นมันก็จะได้เหมือนกัน ..มันเป็นภาษาที่ว่าสองภาษาอยู่เสมอ : สํารวยสําราญอย่าง“ภาษาธรรม” คือ อิ่มเอิบอยู่ในความดีความงามที่ถูกต้อง, สํารวยสําราญอย่าง“ภาษาโลก” ก็เป็นเรื่องของคนโง่ มีสวยๆ งามๆ ตามแบบผีเสื้อ
..สวยงามที่แท้จริง เป็นเรื่องทางวิญญาณ แล้วก็มันเหมือนที่เราสวดเมื่อตะกี้ “ อาทิ กลฺยาณํ มชฺเฌกลฺยาณํ ปริโยสานกลฺยาณํ ” งามอย่างนั้นไม่ใช่ผีเสื้อ, ขอให้มีความเป็นมนุษย์ที่มีความงามอย่างนั้นก็ใช้ได้ เรียกว่าเป็นความเป็นมนุษย์ที่ถูกต้อง แล้วมากขึ้น ๆ แล้วก็งามอันสุดท้าย ก็งามเพราะเห็นแก่ผู้อื่นยิ่งกว่าตัว ..ถ้าเป็นเทวดา เทวดาชนิดไหนก็ตาม มันเตลิดเปิดเปิงทางไหนก็ไม่รู้, เป็นสัตว์เดรัจฉานมันก็ไม่ไหว, เป็นก้อนดินต้นไม้ก็ทนยาก, แต่เป็นมนุษย์ที่อยู่ตรงกลางที่พอดีนี้ มันถูกต้องพอดี, ฉะนั้น เรามาศึกษาธรรมะในพระพุทธศาสนา เพื่อความเป็นมนุษย์ที่ถูกต้อง ตามแบบที่พระพุทธเจ้าต้องการ “ สมฺมา วิหเรยฺยุํ ” แล้วโลกก็จะไม่ว่างจากพระอรหันต์
..หลักการอย่างนี้ ผมว่า มีชีวิตที่เป็น“วัคซีนป้องกันโรค”อยู่ในตัวมันเอง ก็ไปพิจารณาดูโดยรายละเอียด นี่คือ คําที่ว่าอย่างไร มีชีวิตอยู่อย่างไร หรือว่าทําอะไร อย่างไร. นี่คําว่า อย่างไร ทําอะไร ก็คือ ทําการเป็นอยู่ ทําการมีชีวิต, แล้วทําอย่างไร ก็ทําให้เป็นมนุษย์ที่ถูกต้องก็พอแล้ว ..ให้ถือว่าคําพูดคําเดียวว่า “มนุษย์” นี้ เป็นคําประเสริฐวิเศษสูงสุด ที่สุดเลย เดี๋ยวนี้มันไม่เป็นมนุษย์แล้ว มันลําบากที่ตรงนี้, หรือว่าจะเป็นมนุษย์ก็มนุษย์ปลอม มนุษย์เทียม มนุษย์เก๊ มนุษย์โกง นี่ไม่ใช่มนุษย์ทั้งนั้นแหละ เป็นอันธพาล เป็นปุถุชนคนพาล ไม่ใช่กัลยาณปุถุชน.
..“กัลยาณปุถุชน” นี้ เริ่มเป็นมนุษย์ที่ถูกต้อง แล้วก็เป็นสัตบุรุษ เป็นพระอริยเจ้า มีความเป็นมนุษย์ที่ถูกต้องขึ้นมาทุกที แล้วก็เป็นได้ทั้งฆราวาส เป็นได้ทั้งบรรพชิต บวชก็ได้ ไม่บวชก็ได้, ความเป็นมนุษย์ที่ถูกต้อง หญิงก็ได้ ชายก็ได้ คนหนุ่มคนสาวก็ได้ ผู้ใหญ่ก็ได้ คนชราก็ได้ แต่ให้เป็นอยู่ให้ถูกต้องอย่างนี้ นี่สําหรับคําว่าอย่างไร”
พุทธทาสภิกขุ
ที่มา : ธรรมบรรยายชุดเตกิจฉกธรรม ครั้งที่ ๑๕ หัวข้อเรื่อง “สิ่งที่จะเป็นเหมือนวัคซีนป้องกันโรคทางวิญญาณ” เมื่อวันที่ ๑๕ เมษายน ๒๕๑๔ จากหนังสือชุดธรรมโฆษณ์ เล่มชื่อว่า “เตกิจฉกธรรม” หน้า ๔๐๓-๔๐๕ , ธรรมะเพื่อทางพ้นทุกข์ โดย ท. ส. ปัญญาวุฑโฒ
0 comments: