สอนธรรมะครั้งแรกแก่ปัญจวัคคีย์ (ตอน 3)
[ณ ป่าอิสิปตนะมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสี หลังจากที่ภิกษุปัญจวัคคีย์ได้บวชครบทั้ง 5 รูปแล้ว พระพุทธเจ้าได้แสดงธรรมต่อไปว่า]
พ: ภิกษุทั้งหลาย รูป (ร่างกาย) เป็นอนัตตา (ไม่มีตัวตนของมันเอง มีแต่เหตุปัจจัยประกอบกันขึ้น)
ถ้ารูปเป็นอัตตา (มีตัวมีตน) รูปนั้นก็คงไม่เจ็บป่วย และเราก็คงกำหนดได้ว่า ให้รูปของเราเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ หรืออย่าเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ แต่เพราะเป็นอนัตตา รูปจึงเจ็บป่วย และเราก็ไปบังคับไม่ได้ที่จะให้รูปของเราเป็นหรือไม่เป็นอย่างนั้นอย่างนี้ตามใจเรา
เวทนา (ความรู้สึก)... สัญญา (การจำได้หมายรู้)... สังขาร (ความคิดปรุงแต่ง)... วิญญาณ (การรับรู้อารมณ์) ก็เป็นอนัตตา... เราจะไปบังคับไม่ได้ที่จะให้เป็นอย่างนั้นอย่างนี้ตามใจเรา
ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอคิดว่ารูปเที่ยงหรือไม่เที่ยง ?
ภ: ไม่เที่ยง. พ: ก็สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์หรือสุข?
ภ: เป็นทุกข์. พ: ก็สิ่งใดไม่เที่ยง เป็นทุกข์ บังคับไม่ได้ เปลี่ยนแปลงตลอด ควรหรือที่จะเห็นว่าสิ่งนั้นเป็นของเรา เป็นตัวเรา
ภ: ไม่ควรเลย. พ: พวกเธอคิดว่าความรู้สึก... ความจำ... ความคิด... ความรับรู้ เที่ยงหรือไม่เที่ยง ?
ภ: ไม่เที่ยง. พ: ก็สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์หรือสุข ?
ภ: เป็นทุกข์. พ: ก็สิ่งใดไม่เที่ยง เป็นทุกข์ บังคับไม่ได้ เปลี่ยนแปลงตลอด ควรหรือที่จะเห็นว่าสิ่งนั้นเป็นของเรา เป็นตัวเรา
ภ: ไม่ควรเลย. พ: เพราะเหตุนี้แหละ เธอพึงเห็นด้วยปัญญาตามความเป็นจริงว่า รูป... ความรู้สึก... ความจำ... ความคิด... และความรับรู้ต่างๆทั้งที่เป็นอดีต อนาคต หรือปัจจุบัน ดีหรือเลว หยาบหรือละเอียด ต่างไม่ใช่ของเรา ไม่ใช่ตัวเรา
ผู้ที่เห็นความจริงอย่างนี้ย่อมเบื่อหน่ายสิ่งเหล่านั้น เมื่อเบื่อหน่ายย่อมไม่รู้สึกอยาก เมื่อไม่รู้สึกอยาก จิตย่อมหลุดพ้น เมื่อหลุดพ้นย่อมรู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว ไม่เกิดอีก
[พระปัญจวัคคีย์ได้ฟังดังนี้ จิตก็หลุดพ้นจากกิเลสทั้งหมดเพราะไม่ยึดมั่นถือมั่น เมื่อนั้น ในโลกจึงได้มีพระอรหันต์ทั้งหมด 6 องค์]
ที่มา: เรียบเรียงจากพระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ 6 (พระวินัยปิฎก มหาวรรค ภาค 1 มหาขันธกะ เรื่องทรงแสดงอนัตตลักขณสูตร), 2559, น.25-29
ช่วง 35 วันแรกหลังการตรัสรู้ (ตอน 1), ช่วง 35 วันแรกหลังการตรัสรู้ (ตอน 2), ช่วง 35 วันแรกหลังการตรัสรู้ (ตอน 3), ช่วง 35 วันแรกหลังการตรัสรู้ (ตอน 4), ช่วง 35 วันแรกหลังการตรัสรู้ (ตอน 5), จะสอนใครเป็นคนแรกดี, สอนธรรมะครั้งแรกแก่ปัญจวัคคีย์ (ตอน 1), สอนธรรมะครั้งแรกแก่ปัญจวัคคีย์ (ตอน 2), สอนธรรมะครั้งแรกแก่ปัญจวัคคีย์ (ตอน 3)
0 comments: