พระผู้มีพระภาคได้ตรัสคาถาประพันธ์นี้ไว้ว่า “ผรุสวาจา(คำหยาบ) เป็นเหมือนผึ่งเครื่องตัดตนของคนพาลผู้กล่าวคำชั่ว ย่อมเกิดที่ปากของคนพาล ผู้ใดสรรเสริญคนที่ควรติเตียน หรือติเตียนคนที่ควรสรรเสริญ ผู้นั้นชื่อว่า “สั่งสมความผิดไว้ด้วยปาก” ย่อมไม่ประสบความสุข เพราะความผิดนั้น”
อธิบายความ
ผรุสวาจา คือ คำหยาบหรือคำพูดหยาบ คำหยาบมีลักษณะอย่างนี้ คือ
๑. ด่า พูดกดให้เขาต่ำลง ๒. ประชด พูดแสร้งยกให้เขาสูงเกิน ๓. กระทบ พูดให้เจ็บใจโดยอ้อมค้อม ๔. แดกดัน พูดด้วยอาการกระแทกกระทั้นให้เขาเพราะความไม่พอใจ ๕. เหน็บแนม พูดเสียดสีแคะไค้กระทบกระเทียบเปรียบเปรย ๖. ถากถาง พูดค่อนว่า มีเจตนาว่าให้เจ็บใจ ๗. เย้ยหยัน พูดหรือแสดงกิริยาดูถูกเยาะเย้ยให้ได้อาย ให้เจ็บใจ ให้โกรธ
คำว่า “ผึ่ง” เป็นชื่อเครื่องมือสำหรับถากไม้ชนิดหนึ่ง รูปคล้ายจอบ, เพราะฉะนั้น คำหยาบจึงเปรียบเสมือนผึ่ง หรือจอบ หรือขวาน อันเป็นเครื่องถาก หรือขุด หรือทำลายคุณความดีของตนเองของคนพาล บาปจึงเกิดจากปากของคนพาลนั่นเอง เพราะตัดรากความดีคือกุศลมูลของตน
คำว่า “สรรเสริญคนที่ควรติเตียน” หมายถึง สรรเสริญบุคคลทุศีลที่พึงติเตียน. คำว่า “ติเตียนคนที่ควรสรรเสริญ” หมายถึง ติเตียนแม้พระอริยเจ้าที่พึงสรรเสริญ
เพราะฉะนั้น การสรรเสริญผู้ที่ควรติเตียนและการติเตียนผู้ที่ควรสรรเสริญ มีวิบากเสมอกัน เป็นบาปเหมือนกัน และให้ผลเป็นความทุกข์ในอบายภูมิเหมือนกัน ดังนี้.
สาระธรรมจากโกกาลิกสูตร
พระมหาวัชระ เชยรัมย์ (ติกฺขญาโณ)
3/8/64
0 comments: