“กาลทาน” ให้ทานในกาลที่ควรให้
ในอรรถกถาท่านอธิบายไว้ว่า “กาลทาน” คือทานที่ควร หรือทานที่มาถึงแล้วตามกาล หรือทานอันสมควร (ทั้งแก่ผู้ให้และผู้รับ) ให้แล้วย่อมมีผลอันไพบูลย์
พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย กาลทาน ๕ ประการนี้ ๕ ประการเป็นไฉน คือ (๑) ทายกย่อมให้ทานแก่ผู้มาสู่ถิ่นของตน (๒) ทายกย่อมให้ทานแก่ผู้เตรียมจะไป (ผู้จะออกเดินทางไกล) (๓) ทายกย่อมให้ทานแก่ผู้เป็นไข้ (๔) ทายกย่อมให้ทานในสมัยข้าวแพง (คือในสมัยมีภัยอันเกิดจากข้าวยากหมากแพง หรือการขาดแคลนอาหารในบ้านเมือง หรือว่าเกิดโรคระบาด) (๕) ทายกย่อมให้ข้าวอย่างดีและผลไม้ใหม่แก่ผู้มีศีล ดูกรภิกษุทั้งหลาย กาลทาน ๕ ประการนี้แล”
ในข้อว่า “ทายกย่อมให้ข้าวอย่างดีและผลไม้ใหม่แก่ผู้มีศีล” ในอรรถกถาท่านอธิบายไว้ว่า “เขาให้ข้าวใหม่ที่หุงจากข้าวสารใหม่ๆ ที่ดีเลิศ และผลไม้ดีเลิศที่ออกคราวแรกจากสวน โดยถวายแก่ท่านผู้มีศีลก่อนแล้ว ตนก็บริโภคภายหลัง”
(มีคาถาประพันธ์ไว้ว่า)
“ผู้มีปัญญา รู้ความประสงค์ ปราศจากความตระหนี่ ย่อมให้ทานในกาลที่ควรให้ เพราะผู้ให้ทานตามกาลในพระอริยเจ้าทั้งหลาย ผู้ปฏิบัติซื่อตรง ผู้มีใจคงที่ เป็นผู้มีใจผ่องใส ทักขิณาทานจึงจะมีผลไพบูลย์
ชนเหล่าใดย่อมอนุโมทนาหรือช่วยเหลือในทักขิณาทานนั้น ทักขิณาทานนั้นย่อมไม่มีผลบกพร่อง เพราะการอนุโมทนาหรือการช่วยเหลือนั้น
แม้พวกที่อนุโมทนาหรือช่วยเหลือ ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งบุญ เพราะฉะนั้น ผู้มีจิตไม่ท้อถอยจึงควรให้ทานในเขตที่มีผลมาก บุญทั้งหลายย่อมเป็นที่พึ่งของสัตว์ทั้งหลายในปรโลก” ดังนี้.
เพราะฉะนั้น ทายกผู้ขวนขวายทำบุญทางกาย มีจิตไม่เบื่อหน่าย ให้ทานในเนื้อนาบุญอันเลิศ ในกาลที่ควรให้ ทานที่ให้แล้วนั้น ย่อมมีผลมาก ดังนี้แล.
สาระธรรมจากกาลทานสูตร อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต
พระมหาวัชระ เชยรัมย์ (ติกฺขญาโณ)
7/12/64
วัดนันตาราม อ.เชียงคำ จ.พะเยา
วัดนันตาราม ตั้งอยู่เลขที่ 1 หมู่ 13 ตำบลหย่วน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา ไม่ปรากฏว่าสร้างมาตั้งแต่สมัยใด เดิมเรียก "จองม่าน" หรือ "จองคา" เพราะมุงด้วยหญ้าคา โดย พ่อหม่อง โพธิ์ชิต อริยภา บริจาคที่ดินเนื้อที่ 3 ไร่เศษ เป็นสถานที่ก่อสร้าง ร่วมกับ พ่อเฒ่าอุบล บุญเจริญ จนสำเร็จเรียบร้อย มีฐานะเป็น อาราม (ขึ้นตรงต่อคณธสงฆ์พม่าในขณะนั้น) ประชาชนทั่วไปนิยมเรียก "วัดม่าน" หรือ "จองเหนือ" เพราะอยู่ทางทิศเหนือของเทศบาลตำบลเชียงคำ
0 comments: