เหตุแห่งการอยู่เป็นทุกข์และสุขในปัจจุบัน

เหตุแห่งการอยู่เป็นทุกข์และสุขในปัจจุบัน

พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเหตุแห่งการอยู่เป็นทุกข์ มีความเดือดร้อน มีความคับแค้น และมีความเร่าร้อนในปัจจุบันไว้ในทุกขสูตรว่า

“ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ย่อมอยู่เป็นทุกข์ มีความเดือดร้อน คับแค้น เร่าร้อนในปัจจุบัน เมื่อแตกกายตายไป พึงหวังได้ทุคติ ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน  คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ไม่มีศรัทธา ๑ ไม่มีหิริ ๑ ไม่มีโอตตัปปะ ๑ เกียจคร้าน ๑ มีปัญญาทราม ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมอยู่เป็นทุกข์ มีความเดือดร้อน คับแค้น เร่าร้อนในปัจจุบัน เมื่อแตกกายตายไป พึงหวังได้ทุคติ” ดังนี้

ส่วนเหตุแห่งการอยู่เป็นสุขในปัจจุบันนั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า

“ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ย่อมอยู่เป็นสุข ไม่เดือดร้อน ไม่คับแค้น ไม่เร่าร้อนในปัจจุบัน เมื่อแตกกายตายไป พึงหวังได้สุคติ ธรรม ๕ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้มีศรัทธา ๑ มีหิริ ๑ มีโอตตัปปะ ๑ ปรารภความเพียร ๑ มีปัญญา ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการนี้แล ย่อมอยู่เป็นสุข ไม่เดือดร้อน ไม่คับแค้น ไม่เร่าร้อนในปัจจุบัน เมื่อแตกกายตายไป พึงหวังได้สุคติ” ดังนี้.

อธิบายธรรม ๕ ประการ ที่เป็นเหตุให้อยู่เป็นสุข ไม่เดือดร้อน ไม่คับแค้น ไม่เร่าร้อนในปัจจุบัน ดังต่อไปนี้

๑. ภิกษุผู้มีศรัทธา คือ ผู้เชื่อพระปัญญาเครื่องตรัสรู้ของตถาคตเจ้าว่า “แม้เพราะเหตุนี้ๆ พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น ทรงเป็นพระอรหันต์ ตรัสรู้เองโดยชอบ ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ เสด็จไปดีแล้ว ทรงรู้แจ้งโลก เป็นสารถีฝึกบุรุษที่ควรฝึก ไม่มีผู้อื่นจะยิ่งกว่า ทรงเป็นศาสดาของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย เป็นผู้เบิกบานแล้ว เป็นผู้จำแนกธรรม นี้เรียกว่าผู้มีศรัทธา

๒. ภิกษุผู้มีหิริ คือ ผู้ละอายต่อกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต ย่อมละอายต่อการประกอบธรรมอันเป็นบาปอกุศล นี้เรียกว่าผู้มีหิริ

๓. ภิกษุผู้มีโอตตัปปะ คือ ผู้สะดุ้งกลัวต่อกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต ย่อมสะดุ้งกลัวต่อการประกอบธรรมอันเป็นบาปอกุศล นี้เรียกว่าผู้มีโอตตัปปะ

๔. ภิกษุผู้มีวิริยะ คือ ผู้ปรารภความเพียร เพื่อละอกุศลธรรมทั้งหลาย เพื่อยังกุศลธรรมให้ถึงพร้อม เป็นผู้มีกำลัง มีความบากบั่นมั่นคง ไม่ทอดทิ้งธุระในกุศลธรรม นี้เรียกว่าผู้มีวิริยะ

๕. ภิกษุผู้มีปัญญา คือ ผู้มีปัญญา ประกอบด้วยปัญญาเครื่องหยั่งถึงความเกิดขึ้นและความดับ (แห่งสังขารทั้งปวง) เป็นอริยะ ชำแรกกิเลสเป็นเครื่องให้ถึงความสิ้นไปแห่งทุกข์โดยชอบ นี้เรียกว่าผู้มีปัญญา

สาระธรรมจากทุกขสูตร อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต

พระมหาวัชระ เชยรัมย์ (ติกฺขญาโณ) 

1/12/64

"วัดพระพุทธบาทสี่รอย" จ.เชียงใหม่

วัดพระพุทธบาทสี่รอย ตั้งอยู่ ตำบลสะลวง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ เป็นที่ประดิษฐาน รอยพระพุทธบาท แห่งองค์สมเด็จพระโลกนาถ สัมมาสัมพุทธเจ้าถึง 4 พระองค์

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share