ดุจน้ำมันราชสีห์
สีหเมทา สุวณฺเณว, น จ ติฎฺฐนฺติ รจเต;
ปณฺฑิตานํ กถาวากฺยํ, น จ ติฎฺฐติ ทุชฺชเน.
น้ำมันราชสีห์ย่อมดำรงอยู่ในภาชนะทองคำเท่านั้น แต่ไม่ดำรงอยู่ในภาชนะเงินฉันใด คำพูดของบัณฑิตทั้งหลาย ย่อมไม่ติดอยู่ในคนพาลคนชั่ว ฉันนั้น.
(ธรรมนีติ กถากถา ๖๕)
ศัพท์น่ารู้ :
สีหเมทา (มันข้นของราชสีห์) สีห+เมท > สีหเมท+โย
สุวณฺเณว, ตัดบทเป็น สุวณฺเณ+เอว, สุวณฺณ+สฺมึ = สุวณฺเณ (ในทอง, บนทองคำ), เอว (นั่นเทียว) นิบาต.
น (ไม่, หามิได้) นิบาตบอกปฏิเสธ
จ (ด้วย, และ, ฉันใด) นิบาต
ติฎฺฐนฺติ (ตั้งอยู่, ดำรง, ยืน, ติด) √ฐา+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
รจเต = รชเต ? (เงิน, เครื่องเงิน) รจต (รชต) + สฺมึ
ปณฺฑิตานํ (ของบัณฑิต, ผู้ฉลาด, นักปราชญ์ ท.) ปณฺฑิต+นํ
กถาวากฺยํ (พากย์แห่งถ้อยคำ, คำพูด) กถา+วากฺย > กถาวากฺย+สิ
น (ไม่, หามิได้) นิบาต
จ (ด้วย, และ, ฉันนั้น) นิบาต
ติฎฺฐติ (ตั้งอยู่, ยืน, ติด) √ฐา+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.
ทุชฺชเน (ในชั่ว, ทุรชน, คนพาล) ทุ+ชน > ทุชฺชน+สฺมึ
อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
มันค่นของสีหะ ย่อมไม่ติดอยู่ในทองแลในเงินฉันใด พากย์แห่งถ้อยคำของบัณฑิต ย่อมไม่ติดอยู่ในคนชั่วฉันนั้น.
อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้...
น้ำมันสีหะไม่ติดภาชนะทองและภาชนะเงินฉันใด คำพูดของบัณฑิตก็ไม่ติดอยู่ในคนชั่ว ฉันนั้น.
Credit: Palipage: Guide to Language - Pali
5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ 👇
74. ปากเป็นนาย , 73. ปากเป็นเอก , 72. หลักการพูด , 71. อย่าพูดมาก , 70. คำสุภาษิต , 69. เพื่อนมากเพื่อนน้อย , 68. เย็นกว่านั้นอีก , 67. พึงชนะด้วยความอ่อนโยน , 66. วาจาของคนดี , 65. ดุจน้ำมันราชสีห์ , 64. คำสุภาษิตมีองค์ ๔
อ่านบทความเกี่ยวข้องเพิ่มเติม👇
1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ , 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ , ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้ , 5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ , 6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ
"พระใหญ่ไดบุตสึ" จ.ลำปาง
ที่ วัดพระธาตุดอยพระฌาน แลนด์มาร์คแห่งใหม่ ประดิษฐาน "หลวงพ่อโต" หรือ พระพุทธรูปไดบุตสึ คล้ายกับที่วัดโคโตคุ เมืองคามาคุระ ประเทศญี่ปุ่น เป็นพระพุทธรูปประทับนั่ง ธยานมุทรา (ปางสมาธิ)
0 comments: