วันเสาร์ที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2564

ดุจน้ำมันราชสีห์

ดุจน้ำมันราชสีห์

สีหเมทา  สุวณฺเณว,    น  จ  ติฎฺฐนฺติ  รจเต;
ปณฺฑิตานํ  กถาวากฺยํ,     น  จ  ติฎฺฐติ  ทุชฺชเน.

น้ำมันราชสีห์ย่อมดำรงอยู่ในภาชนะทองคำเท่านั้น  แต่ไม่ดำรงอยู่ในภาชนะเงินฉันใด   คำพูดของบัณฑิตทั้งหลาย  ย่อมไม่ติดอยู่ในคนพาลคนชั่ว ฉันนั้น.

(ธรรมนีติ กถากถา ๖๕)

ศัพท์น่ารู้ :

สีหเมทา (มันข้นของราชสีห์) สีห+เมท > สีหเมท+โย

สุวณฺเณว, ตัดบทเป็น สุวณฺเณ+เอว, สุวณฺณ+สฺมึ = สุวณฺเณ (ในทอง, บนทองคำ), เอว (นั่นเทียว) นิบาต.

น (ไม่, หามิได้) นิบาตบอกปฏิเสธ

จ (ด้วย, และ, ฉันใด) นิบาต

ติฎฺฐนฺติ (ตั้งอยู่, ดำรง, ยืน, ติด) √ฐา+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.

รจเต = รชเต ? (เงิน, เครื่องเงิน) รจต (รชต) + สฺมึ

ปณฺฑิตานํ (ของบัณฑิต, ผู้ฉลาด, นักปราชญ์ ท.) ปณฺฑิต+นํ

กถาวากฺยํ (พากย์แห่งถ้อยคำ, คำพูด) กถา+วากฺย > กถาวากฺย+สิ

น (ไม่, หามิได้) นิบาต

จ (ด้วย, และ, ฉันนั้น) นิบาต

ติฎฺฐติ (ตั้งอยู่, ยืน, ติด) √ฐา+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.

ทุชฺชเน (ในชั่ว, ทุรชน, คนพาล) ทุ+ชน > ทุชฺชน+สฺมึ

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

มันค่นของสีหะ ย่อมไม่ติดอยู่ในทองแลในเงินฉันใด   พากย์แห่งถ้อยคำของบัณฑิต ย่อมไม่ติดอยู่ในคนชั่วฉันนั้น.

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้...

น้ำมันสีหะไม่ติดภาชนะทองและภาชนะเงินฉันใด   คำพูดของบัณฑิตก็ไม่ติดอยู่ในคนชั่ว ฉันนั้น.

Credit: Palipage: Guide to Language - Pali

5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ 👇

74. ปากเป็นนาย , 73. ปากเป็นเอก , 72. หลักการพูด , 71. อย่าพูดมาก , 70.  คำสุภาษิต ,  69. เพื่อนมากเพื่อนน้อย , 68. เย็นกว่านั้นอีก ,  67. พึงชนะด้วยความอ่อนโยน , 66. วาจาของคนดี 65. ดุจน้ำมันราชสีห์ , 64. คำสุภาษิตมีองค์ ๔

อ่านบทความเกี่ยวข้องเพิ่มเติม👇

1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ ,  2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ  ,  ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา ,  4. สุตกถา - แถลงความรู้ ,  5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ ,  6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ

"พระใหญ่ไดบุตสึ" จ.ลำปาง

ที่ วัดพระธาตุดอยพระฌาน แลนด์มาร์คแห่งใหม่ ประดิษฐาน "หลวงพ่อโต" หรือ พระพุทธรูปไดบุตสึ คล้ายกับที่วัดโคโตคุ เมืองคามาคุระ ประเทศญี่ปุ่น เป็นพระพุทธรูปประทับนั่ง ธยานมุทรา (ปางสมาธิ)










Previous Post
Next Post

0 comments: