วันพุธที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564

จงมีธรรมและตนเองเป็นเกาะ เป็นที่พึ่ง อย่ามีสิ่งอื่นเป็นที่พึ่งเลย

in พระพุทธศาสนา published on พฤศจิกายน 10, 2564 leave a reply

จงมีธรรมและตนเองเป็นเกาะ เป็นที่พึ่ง อย่ามีสิ่งอื่นเป็นที่พึ่งเลย

[ณ หมู่บ้านเวฬุคาม กรุงเวสาลี เมื่อพระพุทธเจ้าเข้าสู่พรรษาที่ 45 ได้เกิดอาพาธหนัก เจ็บปวดจนแทบจะสิ้นชีวิต แต่ว่ากันว่าพระพุทธเจ้าท่านมีสติสัมปชัญญะ อดทนต่อความรู้สึกที่แรงกล้านั้น ไม่กระวนกระวาย จนอาการสงบไปและสามารถดำรงสังขารอยู่ หลังจากนั้นพระอานนท์ได้พูดกับพระพุทธเจ้าว่า]

อ: ช่วงที่ท่านอาพาธหนักอยู่ ข้าพระองค์รู้สึกไร้ทิศทาง ไร้ที่พึ่ง ร่างกายดูหนักอึ้ง แต่ก็ยังเบาใจอยู่อย่าง ว่าตราบเท่าที่ท่านยังไม่ได้สั่งอะไรกับเหล่าภิกษุสงฆ์ ท่านก็คงจะยังไม่ปรินิพพาน

พ: อานนท์ เหล่าภิกษุสงฆ์มีอะไรจะคาดหวังจากตถาคตอีกเล่า ธรรมต่างๆก็ได้แสดงไปหมดแล้วไม่มีปิดบัง อีกทั้งตถาคตก็ไม่คิดจะบริหารภิกษุสงฆ์ หรือต้องการให้ภิกษุสงฆ์ยกย่องตถาคต ถ้าเป็นอย่างนี้แล้ว ก็ไม่มีอะไรจะต้องสั่งภิกษุสงฆ์

อานนท์ ในเวลานี้ เราตถาคตแก่เฒ่าแล้ว อายุก็เข้า 80 ปีแล้ว เกวียนคร่ำคร่าเคลื่อนไปได้ด้วยการดามไม้ไผ่ฉันใด ร่างกายของตถาคตก็ดำเนินไปได้เหมือนดามด้วยไม้ไผ่ฉันนั้น

เมื่อใดที่ตถาคตมีจิตเป็นสมาธิ ไม่มีภาพหรืออารมณ์ใดๆที่จิตเข้าไปจับ (นิมิต) เมื่อนั้นตถาคตมีความสุขสงบยิ่ง

เพราะเหตุนี้ เธอทั้งหลายจงมีตนและธรรมเป็นเกาะ มีตนและธรรมเป็นที่พึ่ง อย่ามีสิ่งอื่นเป็นที่พึ่งเลย

การมีตนและธรรมเป็นที่พึ่งคือ มีสติสัมปชัญญะในกาย เวทนา จิต และธรรม ทั้งในเวลานี้และในเวลาที่ตถาคตล่วงลับไปแล้ว

_________

ที่มา: เรียบเรียงจากพระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ 13 (พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค ภาค 2 เล่ม 1 มหาปรินิพพานสูตรที่ 3 พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระประชวร/ ทรงแสดงเรื่องมีตนเป็นเกาะมีตนเป็นที่พึ่ง), 2559, น.263-265