คนชอบพูดแต่ส่วนดี
โทสํปิ สคุเณ ทิสฺวา, คุณวาที วทนฺติ น;
น โลโก วิชฺชมานมฺปิ, จนฺเท ปสฺสติ ลญฺชนํ.
คนชอบพูดแต่สิ่งดี ๆ แม้เห็นโทษ ในคุณของตน ย่อมไม่พูดถึง,
เหมือน ชาวโลกมองไม่เห็น รอยกะต่ายแม้มีอยู่ในพระจันทร์ ฉะนั้น.
(ธรรมนีติ ปัญญากถา ๔๓, มหารหนีติ ๓๙)
ศัพท์น่ารู้ :
โทสํปิ (แม้ซึ่งโทษ) โทสํ+อปิ
สคุเณ (ในคุณอันเป็นของตน, ในผู้มีคุณความดี) สก+คุณ > สคุณ+สฺมึ หรือ สห+คุณ > สคุณ+สฺมึ ก็ได้.
ทิสฺวา (เห็นแล้ว) ทิส+ตฺวา
คุณวาที (ผู้กล่าวคุณเป็นปกติ) คุณ+วาที > คุณวาที+โย
วทนฺติ (ย่อมกล่าว, เอ่ยปาก, พูด) √วท+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
น (ไม่, หามิได้) ทั้งสองศัพท์ เป็นนิบาตบอกปฏิเสธ
โลโก (โลก, ชาวโลก) โลก+สิ
วิชฺชมานมฺปิ (แม้มีอยู่) วิชฺชมานํ+อปิ
จนฺเท (ในดวงจันทร์) จนฺท+สฺมึ
ปสฺสติ (ย่อมเห็น) √ทิส+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.
ลญฺชนํ (รอย, ร่องรอย, เครื่องหมาย, ตราประทับ) ลญฺชน+อํ
อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
คนพูดแต่ส่วนดี แม้เห็นโทษในคุณ ของตนก็ไม่พูด รอย [กะต่าย] ในดวง จันทร์แม้มีอยู่จริง โลกก็ไม่เห็นได้.
อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
คนที่พูดแต่เรื่องดี แม้เห็นโทษ ในคุณของตน ก็ไม่ยอมบอกใคร
ภาพกระต่ายในดวงจันทร์ ถึงจะมีจริง โลกก็มองไม่เห็น.
Credit: Palipage: Guide to Language - Pali
57. ผู้มิใช่บัณฑิต, 56. เห็นอย่างบัณฑิต, 55. ความลับของบัณฑิต, 54. ชนที่ไม่ควรถือโทษ, 53. สภาที่ไม่เป็นสภา, 52. บัณฑิต ๓ ประเภท, 51. บุตร ๓ จำพวก, 50. แกล้งเป็นจะเห็นธรรม, 49. ดูฟังอย่างปราชญ์, 48. วิถีของนักปราชญ์, 47. ผู้นี้เป็นบัณฑิตได้ฤา, 46. บัณฑิตกับคนพาล, 45. พูดเล่นอาจเป็นจริง, 44. คบคนดีย่อมมีผล, 43. คนชอบพูดแต่ส่วนดี, 42. นักปราชญ์ก็เศร้าหมองได้, 41. ไม่มีใครสมบูรณ์ทุกอย่าง, 40. สิ่งบัณฑิตไม่ควรดูหมิ่น, 39. บัณฑิตธรรม ๓ ประการ, 38. ลักษณะของบัณฑิต, 37. สรีระกับคุณความดี, 36. ควรฝึกตนเองก่อน, 35. คำชมที่ควรชัง, 34. พระราชากับนักปราชญ์, 33. รู้อย่างบัณฑิต, 32. ประโยชน์ ๒ อย่าง, 31. ธรรมของบัณฑิต ๗ อย่าง, 30. สิ่งที่ควรละเว้น ๑๑ อย่าง, 29. เมื่อบัณฑิตเห็นภัย, 28. ฟังเป็นเห็นสุข, คาถากาสลัก จะ ภะ กะ สะ
1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ , 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ , ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้ , 5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ , 6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ
ภาพ : "พระนอน" วัดโพธิ์ กรุงเทพฯ
ไหว้พระนอนใหญ่ที่สุดในกรุงเทพมหานคร เชื่อกันว่า จะทำให้ชีวิตร่มเย็นเป็นสุขดั่งร่มโพธิ์ พระปางไสยาสน์องค์นี้โดดเด่นด้วยพุทธศิลป์ มีพระพักตร์ที่งดงาม และฝีมือของการฝังมุกที่พระบาทขององค์พระ
0 comments: