พระองค์ทรงสอนให้ยึดตัวเองเป็นที่พึ่ง โดยบทว่า อตฺตทีปา อตฺตสรณา เป็นต้น

ความหลุดพ้นมีได้ ต่อเมื่อไม่มีการผูกพัน  

ความพยายามเพื่อให้รอดพ้นนั้น  

เป็นสิ่งที่พวกท่านทั้งหลายจักต้องทำเอง  

ตถาคตเป็นแต่ผู้ชี้ทางเท่านั้น

การยึดถือที่พึ่ง ย่อมไม่มีในขั้นที่เป็นความหลุดพ้น เฉพาะความหลุดพ้นของท่านผู้หลุดพ้นแล้ว ย่อมเสมอกันและเป็นอันเดียวกันหมด ไม่มีใครเป็นที่พึ่งแก่ใครได้ และการที่จะหลุดพ้นจากความผูกพันด้วยการถือที่พึ่ง ไปยังความ เป็นอิสระโดยตัวเองอันเด็ดขาดนั้น จะมีได้ก็ต่อเมื่อตนพ้นแล้วจากการผูกพันใดๆ

ในภาษาปรมัตถธรรม ไม่มีใครเป็นศิษย์เป็นอาจารย์ มีแต่กัลยาณมิตร ของกันและกันเท่านั้น พระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงสอนว่าให้ยึดถือผู้อื่นเป็นที่พึ่ง พระองค์ทรงสอนให้ยึดตัวเองเป็นที่พึ่ง โดยบทว่า  อตฺตทีปา อตฺตสรณา  เป็นต้น

พระองค์ตรัสว่า "ความพยายามเพื่อให้รอดพ้นนั้น เป็นสิ่งที่พวกท่านทั้งหลายจักต้องทำเอง ตถาคตเป็นแต่ผู้ชี้ทางเท่านั้น" การยึดถือพระองก็เป็นที่พึ่ง มีความหมายเพียงในขั้นต้นๆ สำหรับคนผู้ยังต่ำเกินไป ยังไม่สามารถเข้าใจในการยึดตัวเองเป็นที่พึ่ง และเลิกการถือที่พึ่งโดยประการทั้งปวงในที่สุด

ชุมนุมปาฐกถาชุดพุทธธรรม (น.๓๖) ,  ธรรมโฆษณ์ l พุทธทาสภิกขุ

Credit: สโมสรธรรมทาน - co dhamma space

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share