สภาที่ไม่เป็นสภา
น สา สภา ยตฺถ น สนฺติ สนฺโต,
น เต สนฺโต เย น วทนฺติ ธมฺมํ;
ราคญฺจ โทสญฺจ ปหาย โมหํ,
ธมฺมํ ภณนฺตาว ภวนฺติ สนฺโต.
ในที่ประชุมใดไม่มีสัตบุรุษ ที่ประชุมนั้นไม่ชื่อว่าสภา ชนเหล่าใดไม่พูดเป็นธรรม ชนเหล่านั้นไม่ชื่อว่าเป็นสัตบุรุษ คนผู้ละราคะ โทสะ โมหะ ได้แล้ว พูดเป็นธรรมนั่นแล ชื่อว่าเป็นสัตบุรุษ.
(ธรรมนีติ ปัญญากถา ๕๓, มหารหนีติ ๑๙๖, ขุ. ชา. ๒๘/๓๙๓)
ศัพท์น่ารู้ :
น สา สภา (ในที่นั้น ไม่ชื่อว่าสภา)
ยตฺถ น สนฺติ สนฺโต (ในที่ใด ไม่มีสัตบุรุษ)
น เต สนฺโต (ชนเหล่านั้นไม่ชื่อว่าเป็นสัตบุรุษ)
เย น วทนฺติ ธมฺมํ (ชนเหล่าใด ย่อมไม่กล่าวธรรม)
ราคญฺจ โทสญฺจ ปหาย โมหํ (ผู้ละราคะ โทสะ และโมหะได้แล้ว)
ธมฺมํ ภณนฺตาว ภวนฺติ สนฺโต (กล่าวธรรมอยู่นั้นเทียว ย่อมชื่อว่าเป็นสัตบุรุษ)
ขออนุญาตนำคาถาในพระบาฬีชาดก ข้อเดียวกันนี้มาแสดงครบชุด เพื่อการศึกษาและเพื่อความเจริญแห่งปัญญาดังต่อไปนี้
น โส ราชา โย อเชยฺยํ ชินาติ,
น โส สขา โย สขารํ ชินาติ;
น สา ภริยา ยา ปติโน น วิเภติ,
น เต ปุตฺตา ยตฺถ น ภรนฺติ ชิณฺณํ.
พระราชาใดชนะคนที่ไม่ควรชนะ พระราชานั้นไม่ชื่อว่าเป็นพระราชา ผู้ใดเอาชนะเพื่อน ผู้นั้นไม่ชื่อว่าเป็นเพื่อน. ภรรยาใดย่อมไม่กลัวเกรงสามี ภรรยานั้นไม่ชื่อว่าเป็นภรรยา บุตรเหล่าใด ไม่เลี้ยงดูมารดาบิดาผู้แก่แล้ว บุตรเหล่านั้นไม่ชื่อว่าเป็นบุตร.
น สา สภา ยตฺถ น สนฺติ สนฺโต,
น เต สนฺโต เย น วทนฺติ ธมฺมํ;
ราคญฺจ โทสญฺจ ปหาย โมหํ,
ธมฺมํ ภณนฺตาว ภวนฺติ สนฺโต.
ในที่ประชุมใดไม่มีสัตบุรุษ ที่ประชุมนั้นไม่ชื่อว่าสภา ชนเหล่าใดไม่พูดเป็นธรรม ชนเหล่านั้นไม่ชื่อว่าเป็นสัตบุรุษ คนผู้ละราคะ โทสะ โมหะ ได้แล้ว พูดเป็นธรรมนั่นแล ชื่อว่าเป็นสัตบุรุษ.
นาภาสมานํ ชานนฺติ, มิสฺสํ พาเลหิ ปณฺฑิตํ;
ภาสมานญฺจ ชานนฺติ, เทเสนฺตํ อมตํ ปทํ.
บัณฑิตผู้อยู่ปะปนกับคนพาล เมื่อไม่พูดใครๆ ก็ไม่รู้ว่าเป็นบัณฑิต แต่ว่าบัณฑิตเมื่อพูดแสดงอมตธรรม ใครๆ จึงจะรู้ว่าเป็นบัณฑิต.
ภาสเย โชตเย ธมฺมํ, ปคฺคณฺเห อิสินํ ธชํ;
สุภาสิตทฺธชา อิสโย, ธมฺโม หิ อิสินํ ธโชติ ฯ
บุคคลพึงกล่าวธรรม พึงส่องธรรมให้สว่าง พึงยกธรรมของพระอริยเจ้าไว้ พระอริยเจ้ามีหลายสุภาษิตเป็นธง แท้จริง พระธรรมเป็นธงของพระอริยเจ้าทั้งหลาย.
(สํ. นิ. ๑๖/๗๐๘, องฺ. จตุกฺก. ๒๑/๔๘, ขุ. ชา. ๒๘/๓๙๓, มหาสุตโสมชาดก)
หมายเหตุ : คาถาสุดท้ายเป็นสำนวนของหลวงพ่อพระภัททันตธัมมานันทมหาเถระ ธัมมาจริยะ อัครมหาบัณฑิต วัดท่ามะโอ อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ท่านแปลไว้ในสาส์นถึงสมเด็จ ฉบับที่ ๒. จากบางส่วนของหนังสือ นาวุติกานุสรณ์.
อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
ที่ประชุมใดไม่มีสัตบุรุษ ที่นั้นเป็นสภาไม่ได้ ชนเหล่าใดไม่พูดถูกธรรม ชนเหล่านั้นเป็นสัตบุรุษไม่ได้ ผู้ที่ละราคะโทษะแลโมหะได้ พูดถูกธรรมนั้นแลจัดเป็นสัตบุรุษ.
อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
ในที่ประชุมใด ไม่มีสัตบุรุษ ที่ประชุมนั้นไม่เรียกว่าสภา คนที่พูดไม่ถูกธรรม เขาเป็นสัตบุรุษไม่ได้ ผู้ละราคะ โทสะ โมหะได้ พูดถูกธรรมนั้นแล เป็นสัตบุรุษ.
Credit: Palipage: Guide to Language - Pali
4. สุตกถา - แถลงความรู้ , ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา 👇
57. ผู้มิใช่บัณฑิต, 56. เห็นอย่างบัณฑิต, 55. ความลับของบัณฑิต, 54. ชนที่ไม่ควรถือโทษ, 53. สภาที่ไม่เป็นสภา, 52. บัณฑิต ๓ ประเภท, 51. บุตร ๓ จำพวก, 50. แกล้งเป็นจะเห็นธรรม, 49. ดูฟังอย่างปราชญ์, 48. วิถีของนักปราชญ์, 47. ผู้นี้เป็นบัณฑิตได้ฤา, 46. บัณฑิตกับคนพาล, 45. พูดเล่นอาจเป็นจริง, 44. คบคนดีย่อมมีผล, 43. คนชอบพูดแต่ส่วนดี, 42. นักปราชญ์ก็เศร้าหมองได้, 41. ไม่มีใครสมบูรณ์ทุกอย่าง, 40. สิ่งบัณฑิตไม่ควรดูหมิ่น, 39. บัณฑิตธรรม ๓ ประการ, 38. ลักษณะของบัณฑิต, 37. สรีระกับคุณความดี, 36. ควรฝึกตนเองก่อน, 35. คำชมที่ควรชัง, 34. พระราชากับนักปราชญ์, 33. รู้อย่างบัณฑิต, 32. ประโยชน์ ๒ อย่าง, 31. ธรรมของบัณฑิต ๗ อย่าง, 30. สิ่งที่ควรละเว้น ๑๑ อย่าง, 29. เมื่อบัณฑิตเห็นภัย, 28. ฟังเป็นเห็นสุข, คาถากาสลัก จะ ภะ กะ สะ
1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ , 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ , ๓. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้, 5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ , 6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ
วัดป่าภูหายหลง อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา
วัดป่าภูหายหลง เป็นวัดที่ตั้งอยู่ภูเขาสูงของ อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา วัดป่าภูหายหลง เป็นสิ่งมหัศจรรย์บนยอดเขาที่สวยงามและประทับใจมาก เมื่อได้มาเห็นกับตา วิวสวยงาม มองมาด้านล่าง ทำให้รู้สึกสัมผัสได้ถึงธรรมชาติ
0 comments: