“อหิริกะและอโนตตัปปะ เป็นธรรมที่ไม่คุ้มครองตนและโลก”
คำว่า “อหิริกะ” ได้แก่ ความไม่ละอาย, ท่านแถลงรายละเอียดไว้อย่างนี้ว่า “ความไม่ละอายด้วยสิ่งที่ควรจะละอาย”
คำว่า “อโนตตัปปะ” ได้แก่ อาการที่ไม่หวาดกลัว, ท่านแถลงรายละเอียดไว้อย่างนี้ว่า “ความไม่สะดุ้งกลัวด้วยสิ่งที่ควรจะสะดุ้งกลัว”
“ส่วน หิริและโอตตัปปะ เป็นธรรมที่คุ้มครองตนและโลก”
คำว่า “หิริ โอตตัปปะ” ได้แก่ ความละอายและความสะดุ้งกลัว, ท่านแถลงรายละเอียดไว้อย่างนี้ว่า “ความละอายด้วยสิ่งที่ควรละอาย ความสะดุ้งกลัวด้วยสิ่งที่ควรสะดุ้งกลัว”
อีกประการหนึ่ง บรรดาธรรม ๒ อย่างนี้ หิริมีสมุฏฐานจากภายใน โอตตัปปะมีสมุฏฐานจากภายนอก หิริมีตนเป็นใหญ่ โอตตัปปะมีโลกเป็นใหญ่ หิริตั้งขึ้นเพราะสภาวะคือความละอายใจ ส่วนโอตตัปปะตั้งขึ้นเพราะสภาวะคือความกลัว.
สาระธรรมจากสังคีติสูตรและอรรถกถา (ทุกวณฺณนา)
พระมหาวัชระ เชยรัมย์, 27/2/64
0 comments: