เอามาใช้ในชีวิตประจำวัน คือ ยังไม่หมดกิเลส แต่ว่าดับชั่วคราว เราเรียกว่า นิพพานโดยอนุโลม โดยเอาวิมุตติ ๕ หรือนิโรธ ๕ มาตั้ง ก็การหลุดพ้นชั่วคราว ได้ชิมรสของนิพพานชั่วคราว เมื่อมีความสุขอย่างนั้น แต่เป็นไปโดยชั่วคราว รักษาไว้ได้ถาวร ก็เหมือนกันกับพระอริยะ. ถ้าใครด่าเรา แล้วเราไม่โกรธตอบ ก็เป็นตทังควิมุตติ วิมุตต หรือปหานะ หรือนิโรธ หรืรอโวสสัคคะ เหล่านี้เป็นไวพจน์ของนิพพาน คำว่านิพพานมีไวพจน์มากเช่น ชุดหนึ่งมีดังนี้
๑. มทนิมฺมทโน ย่ำยีความเมา ๒. ปิปาสวินโย การไม่กระหายหรือหมดความกระหาย ๓. อาลยสมุคฺฆาโต ถอนความอาลัยเสียได้ ๔. วฏฺฏูปจฺเฉโท ตัดวัฏฏะ ๕. ตณฺหกฺขโย สิ้นตัณหา ๖. วิราโค ปราศจากราคะ ๗. นิโรโธ ดับกิเลส ๘. นิพฺพานํ ดับกิเลส เหล่านี้เป็นไวพจน์ของนิพพานทั้งนั้น
ทีนี้ถ้าเอาวิมุตติก็ดี ปหานะก็ดี เป็นไวพจน์ของนิพพาน มันก็มีนิโรธอยู่ ๕ ระดับ ระดับต้น ๒ ระดับ เป็นของที่ยังละกิเลสไม่ได้ แต่ว่าเป็นไปชั่วคราว ไม่ได้เด็ดขาด. บางท่านบอกว่า นิพพานแบบนี้มันง่ายไปกระมัง นิพพานมันต้องมีปัญญาด้วย ก็คือ เรามองนิพพานในแง่สูง จนคนธรรมดาไมม่สามารถเข้าไปถึงได้ แต่ความจริงมันเสียเปรียบตรงที่ว่า เรารักษาไว้นานไม่ได้ อย่างที่เคยเปรียบเทียบการหายจากโรค มันไม่หายเด็ดขาด
สภาพของการหายจากโรคเหมือนกัน แต่ว่าของคนนี้เพียงชั่วคราว และมันเกิดขึ้นอีก แต่ของคนนี้ไม่เกิดขึ้นอีก แต่สภาพของการหายจากโรคมันเหมือนกัน. บางท่านก็มีอาการข่มเอาไว้ มีอาการเหมือนผู้ไม่มีกิเลส คือ เวลานั้นเขาก็มีความสุขเหมือนผู้ไม่มีกิเลส. แต่ว่ามันยังไม่ขาดทีเดียว มันพร้อมที่จะเกิดขึ้นดี้อก คนกินยาควบคุมโรคได้ โรคไม่กำเริบ ก้เหมือนกับคนหายจากโรค ตลอดเวลาที่ยายังทำหน้าที่อยู่ ยายังไม่หมดอานุภาพ มันก็เหมือนกับคนที่ไม่มีโรค ทำนองนี้แหละครับ
การดับกิเลส คือความหมายของนิพพาน ทีนี้ถ้าเราดับได้ชั่วคราวก็เป็นนิพพานชั่วคราว ถ้าถี่เข้าๆ มันก็ยาวออกไป ก็ได้ความสุขจากการดับกิเลสนั้นยาวออกไป. หลายคนบอกว่านั่งสมาธิแล้วมีความสุข นั่นจะเป็นความสุขซึ่งเกิดจากที่จะเข้าสู่นิพพานหรือเปล่า มันก็เป็นเนกขัมมสุขนะครับ
ถ้าเรามองในแง่วิกขัมภนปหาน หรือวิกขัมภนวิมุตติ ก็หลุดพ้นด้วยกำลังสมาธิ ก็เป็นเจโตวิมุตติ มันไม่ใช่นิพพานแท้ แต่ก็เป็นตัวอย่าง เป็นของชิมลาง สุขจากสมาธิ สุขเหมือนกัน แต่สุขไม่แท้ มันเป็นเพียงการดำเนินการไปสู่นิพพาน ถ้าไม่เคร่งเกินไป ก็เป็นการชิงลาง. มันเป็นทางเลือกว่ายังมีทางเลือกอยู่ คนส่วนมากก็มีแต่กามสุข ตั้งแต่เด็กจนผู้ใหญ่ ไม่เคยพบความสุขอื่น อย่างความสุขจากความสงบ สุขจากสมาธิ จากเมตตากรุณา จากคุณธรรม่างๆ มันก็รู้สึกว่าสุขอย่างอื่นไม่มี นอกจากกามสุขก็เที่ยวเล่นสนุกสนานไปตามประสาคนทั่วไป
ในสมัยปัจจุบัน มีบางกลุ่มบอกลูกศิษย์ว่าบัดนี้พระอริยะไม่มีแล้ว คือว่าทำยังไงก็ไม่ได้ เพราะยุคของพระอริยะมันหมดไปแล้ว. อันนี้ถ้าถือตามพระพุทธพจน์ที่ว่า เมื่อเป็นอยู่โดยชอบ โลกก็จะไม่ว่างจากพระอรหันต์ ดังนั้นไม่ว่าสมัยใด แม้เวลานี้ ถ้าเผื่อผู้ใดเป็นอยู่โดยชอบ ปฏิบัติธรรมถูกต้อง. ผมเชื่อว่ายังมีพระอริยะอยู่ น่าจะบรรลุธรรมได้ ไม่ใช่ว่าการบรรลุธรรม มันหมดสมัยแล้ว ไม่มีแล้ว จะทำอย่างไรก็ไม่สามารถบรรลุได้ คนที่พูดอย่างนี้ ทำให้หมดกำลังใจ ที่จะปฏิบัติธรรมให้สูงๆ ขึ้นไป
“โอวาทปาติโมกข์” อาจารย์วศิน อินทสระ, เพจอาจารย์วศิน อินทสระ
ที่มา : http://dhamma.serichon.us
0 comments: