ผู้มีความหวัง
เทสโมสชฺช คจฺฉนฺติ, สีหา สปฺปุริสา คชา;
ตตฺเถว นิธนํ ยนฺติ, กากา กาปุริสา มิคา.
ราชสีห์ ๑ สัตบุรุษ ๑ ช้างสาร ๑ ทั้ง ๓ พวกนี้ ละทิ้งสถานที่อยู่แล้วหนีไป(หาที่เจริญ)
ส่วนอีกา ๑ คนชั่ว ๑ ฝูงเนื้อ ๑ ทั้ง ๓ พวกนี้ ย่อมถึงความตาย ณ ที่นั้นนั่นเอง.
(ธรรมนีติ เทสกถา ๘๔, โลกนีติ ๑๕๗, มหารหนีติ ๖๘)
ศัพท์น่ารู้ :
เทสโมสชฺช ตัดบทเป็น เทสํ+โอสชฺช, เทสํ (ซึ่งถิ่น, สถานที่) เทส+อํ, โอสชฺช (ละ, ทิ้ง, ถอยออก) อว+√สช+ตฺวา แปลง ตฺวา เป็น ย § สพฺเพหิ ตุนาทีนํ โย. (รู ๖๔๑) แปลง ย กับที่สุดธาตุเป็น ช และเทฺวภาวะ ตถา กตฺตริ จ. (รู ๕๑๑)
คจฺฉนฺติ (ย่อมไป) √คมุ+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
สีหา (ราชสีห์ ท.) สีห+โย
สปฺปุริสา (สัตบุรุษ, คนประเสริฐ, คนดี ท.) สนฺต+ปริส > สปฺปุริส+โย
คชา (ช้าง, คชสาร) คช+โย
ตตฺเถว ตัดบทเป็น ตตฺถ+เอว (ในที่นั้น นั่นเทียว)
นิธนํ (ความตาย) นิธน+อํ (ป. นป.)
ยนฺติ (ย่อมถึง, ย่อมไป) √ยา+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
กากา (กา, นกกา ท.) กาก+โย
กาปุริสา (บุรุษผู้น่าเกลียด, คนชั่ว, คนเลว) กุ+ปุริส > กาปุริส+โย, แปลง กุ 😊 กุจฺฉิต - น่าเกลียด) เป็น กา ได้บ้าง กกปฺปตฺเถสุ จ. (รู ๓๔๗)
มิคา (เนื้อ ท.) มิค+โย
ส่วนในคัมภีร์โลกนีติ (๑๕๗) ท่านประกอบศัพท์เป็นเอกพจน์ ดังนี้
เทสํ โอสฺสชฺช คจฺฉนฺติ, สีโห สปฺปุริโส คโช;
ตตฺเถว นิธนํ ยนฺติ, กาโก กาปุริโส มิโค.
อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
ราชสีห์หนึ่ง คนดีหนึ่ง ช้างสารหนึ่ง สามพวกนี้ ย่อมทิ้งถิ่นที่ไม่ดี ไปหาสถานที่ ๆ เหมาะ ส่วนกาหนึ่ง คนชั่วหนึ่ง มฤคหนึ่ง ย่อมคอยท่าความตายอยู่ในถิ่นเดิม.
อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้...
สีหะ ๑ คนดี ๑ ช้างสาร ๑ ทั้ง ๓ พวกนี้ ย่อมทิ้งถิ่นที่ไม่ดีไปหาสถานที่เหมาะ ส่วนกา ๑ คนชั่ว ๑ เนื้อทราย ๑ ทั้ง ๓ พวกนี้ ย่อมคอยท่าความตายอยู่ในถิ่นเดิมอันแห้งแล้ง.
Credit: Palipage: Guide to Language - Pali
อ่านบทความเกี่ยวข้องเพิ่มเติม👉 ที่ไม่ควรอยู่นาน , ที่ไม่ควรเนานาน , สถานที่ไม่ควรอยู่ , ผู้มีความหวัง , ถิ่นที่ไม่น่าอยู่, แลหน้าเหลียวหลัง , สุขใดเล่าเท่าถิ่นตน
1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ , 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ , 3. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้ , 5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ , 6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ
______________________
Other articles: Karaniya Metta Sutta Chanting , Mangala Sutta Chanting - The greatest blessing , Are Buddhists Idol Worshippers? , Attainment of Buddhahood , Faith, Confidence and Devotion , Loving-Kindness , Can We Justify War? , Dreams and Their Significance , Buddhism and Women , Modern Religion , Is Buddhism a Theory or a Philosophy? , Hi Beloved Community! , Are Buddhists really idol worshippers? , Which is the Proper Religion? , Religion in a Scientific Age , How to Save Yourself , Why is there no Peace? , You Protect Yourself , Moral and Spiritual Development , Do It Yourself , Everything is Changeable , The Meaning of Prayer , What is the purpose of life? , The Buddha's Silence , Kathina Robe Dana festival , What is Kamma? , The teachings of Buddha , What is Kamma? , Pavāranā day , The Law Of Karma , The First Buddhist Council , Practical Vipassana Meditational Exercises By Ven. Mahasi Sayadaw , There are six supreme qualities of Dhamma , Buddhist Paintings: The Life of the Buddha , The life of the Buddha , What is Buddhism? , A Basic Buddhism Guide , The Eight-Fold Path is the fourth of the Four Noble Truths - the first of the Buddha's teachings , A Gift of Dhamma , WHAT DID THE BUDDHA TEACH? , THE FOUR NOBLE TRUTHS , A Dhammatalk by Ajahn Chah: The Four Noble Truths , The Middle Way of Buddhism , The Path to Peace , The Middle Way Within , The Training of the Heart , Right Practice - Steady Practice , Question and Answer about Dhamma (QA1 - QA10) , Question and Answer about Dhamma (QA11-QA18) , Questions and Answers with Ajahn Chah , A Dhammatalk by Ajahn Chah: Questions and Answers , Even One Word Is Enough , Right Restraint , Listening Beyond Words , Where did the Buddha enter Nibbāna? , Knowing the World , Wholehearted Training , Understanding Dukkha , Monastery of Confusion , It Can Be Done , About Being Careful , Unshakeable Peace , Suffering on the Road , Clarity of Insight , Evening Sitting , Transcendence , "Not Sure!" - The Standard of the Noble Ones , Sense Contact - the Fount of Wisdom , In the Dead of Night... , The Flood of Sensuality , Sammā Samādhi - Detachment Within Activity , Maintaining the Standard , Understanding Vinaya , Dhamma Fighting , Toward the Unconditioned , Still, Flowing Water , ''Tuccho Pothila'' - Venerable Empty-Scripture , Living in the World with Dhamma , Meditation , Our Real Home , Why Are We Here? , Making the Heart Good , Epilogue , Right View - the Place of Coolness , No Abiding , Convention and Liberation , The Peace Beyond , The Path in Harmony , On Meditation , Training this Mind , Just Do It! , Reading the Natural Mind , Living With the Cobra , The Two Faces of Reality , Dhamma Nature , The Last Message of the Buddha , The towering Phra Buddha Maha Nawamin of Wat Muang is one of the tallest statues in the world , "Happy Honey Full Moon Day" , Phra Phuttha Rattana Mongkhon Mahamuni at Wat Bhurapha Piram , The Big Buddha Phuket , Wat Muang, largest sitting Buddha statue in Thailand , The Big Buddha (Hong Kong) , Wat Tham Pha Daen a beautiful hill top temple , WatYaiChaiMongkol (Mongkhon), Ayutthaya, Thailand. , The sacred Buddha head in the roots of the Bodhi Tree. , Wat Phai Lom
0 comments: