วันพฤหัสบดีที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2565

สันโดษ คือ อะไร?

สันโดษ คือ อะไร?

สันโดษ มาจากภาษาบาลีว่า สันโตสะ  สัน แปลว่า ตน  โตสะ แปลว่า ยินดี  สันโดษจึงแปลว่า ยินดี ชอบใจ พอใจ อิ่มใจ จุใจ สุขใจ กับของของตน ความหมายโดยย่อคือ ให้รู้จักพอ รู้จักประมาณ

เรื่องสันโดษนี้ เป็นเรื่องหนึ่งที่มีผู้เข้าใจผิดกันมาก เข้าใจกันว่าสันโดษทำให้ยากจนบ้างละ เข้าใจว่าสันโดษทำให้เกียจคร้านบ้างละ เข้าใจว่าสันโดษขัดขวางความเจริญบ้างละ ขอให้เรามาพิจารณากันต่อไปว่าความเข้าใจของคนทั้งหลายนั้นเป็นจริงหรือไม่ ลักษณะสันโดษที่แท้จริงเป็นอย่างไร มีคุณหรือโทษ

ลักษณะของความสันโดษ

ผู้ที่จัดว่าเป็นผู้ที่มีความสันโดษ จะต้องประกอบด้วยลักษณะ ๓ อย่าง ดังต่อไปนี้ คือ

๑. สเกนสันโดษ  ยินดีกับของของตน

๒. สันเตนสันโดษ  ยินดีกับสิ่งที่ได้มา

๓. สเมนสันโดษ  ยินดีโดยมีใจสม่ำเสมอ

ยินดีกับของของตน หมายถึง ยินดีกับสิ่งที่ตนมีอยู่แล้ว พอใจกับของของตนไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ของเรา ลูกเมียของเรา งานของเรา ประเทศชาติของเรา ถึงจะมีข้อบกพร่องอย่างไรก็ค่อยๆ แก้ไขกันไปให้ดีขึ้น ไม่คิดไขว่คว้าแย่งชิงเอาของคนอื่นเขามาเป็นของตน

ช่างซ่อมรองเท้าริมถนนมีความพอใจในงานของตน ตั้งใจทำงานด้วยความขยันขันแข็งรอบคอบละเอียดลออเป็นที่ติดใจของลูกค้า สามารถเก็บหอมรอมริบทีละเล็กละน้อยจนตั้งตัวได้ กิจการขยายใหญ่โตก็มีตัวอย่างให้เห็น บุคคลเมื่อพอใจในสิ่งใด เขาย่อมก้าวหน้าอย่างไม่หยุดยั้งในสิ่งนั้น ความพอใจจะเป็นพลังหนุนให้เกิดความพยายาม  ส่วนความไม่พอใจจะทำให้คนเหนื่อยหน่าย ระอิดระอา ความยินดีในของของตนนี้ จะเป็นเครื่องกำจัดความเกียจคร้านเบื่อหน่าย และโลภอยากได้ของผู้อื่นมาเป็นของตน

ยินดีกับสิ่งที่ได้มา หมายถึง ยินดีกับของส่วนที่ตนได้มา คือเมื่อแสวงหาประโยชน์อันใด ทุ่มเทสติปัญญาความสามารถทำไปเต็มที่แล้ว ได้เท่าไรก็พอใจเท่านั้น อาจจะได้ไม่ถึงเป้า ประณีตสวยงามไม่ถึงเป้า ก็พอใจยินดีเพียงแค่นั้น ไม่ถึงกับกระวนกระวายเป็นทุกข์   เพราะได้ไม่สมอยาก ไม่เป็นคนชนิดที่ไม่ได้ด้วยเล่ห์ก็เอาด้วยกล ไม่ได้ด้วยมนต์ก็เอาด้วยคาถา

คนที่ขาดลักษณะสันโดษข้อนี้ มักเป็นคนดูถูกโชควาสนาของตนเอง พยายามใส่ไฟตนเองให้เดือดร้อนจนได้  แทนที่จะชอบส่วนที่ได้กลับนึกเกลียดชังรำคาญใจ  แล้วเอาความชอบใจไปฝากไว้กับส่วนที่ตัวไม่ได้

คนทอดแหหาปลาที่ขาดลักษณะสันโดษข้อนี้ มักจะคิดเสมอว่าปลาตัวที่หลุดมือลงน้ำตัวโตกว่าตัวที่จับได้ เกลียดปลาตัวท

Credit: Sunant Ruchiwet Phramaha


Related Posts

  • มงคลที่ ๒ ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา - การคบบัณฑิตมงคลที่ ๒ ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา - การคบบัณฑิตปณฺฑิตานญฺจ เสวนา​ -​ ควรคบหาบัณฑิตเป็นมิตรไว้ จะช่วยให้พ้นทุกข์สบสุขสันต์ ความคิดดีเลิศล้ำยิ่งสำคัญ ควรคบกันอย่าเขวทุก… Continue Reading
  • มงคลที่ ๑ อเสวนา จ พาลานํ - การไม่คบคนพาลมงคลที่ ๑ อเสวนา จ พาลานํ - การไม่คบคนพาลอเสวนา จ พาลานํ อย่าคบมิตรที่พาลสันดานชั่ว  จะพาตัวเน่าดิบจนฉิบหาย แม้ความคิดชั่วช้าอย่ากล้ำกราย เป็นมิตรร้าย… Continue Reading
  • มงคลอันสูงสุด ๓๘ ประการ มงคลอันสูงสุด ๓๘ ประการมงคล  สิ่งที่ทำให้มีโชคดี  ตามหลักพระพุทธศาสนา หมายถึง ธรรมที่นำมาซึ่งความสุขความเจริญมงคล ๓๘ ประการ หรือเรียกเต็มว่า อุด… Continue Reading
  • อุดมมงคล คือ มงคลอันสูงสุด — highest blessingsอุดมมงคล คือ มงคลอันสูงสุด — highest blessingsมงคล 38 (สิ่งที่ทำให้มีโชคดี, ธรรมอันนำมาซึ่งความสุขความเจริญ — blessings; เรียกเต็มว่า อุดมมงคล คือมงคลอันสูงสุด … Continue Reading
  • ความอดทน คือ อะไร ?ความอดทน คือ อะไร ?ความอดทน มาจากคำว่า ขันติ หมายถึงการรักษาปกติภาวะของตนไว้ได้ ไม่ว่าจะถูกกระทบกระทั่งด้วยสิ่งอันเป็นที่พึงปรารถนาหรือไม่พึงปรารถนาก็ตาม มีความ… Continue Reading

0 comments: