សារធម៌ “សមណៈ”
សមណៈ ប្រែថា អ្នកស្ងប់ បានដល់ អ្នកស្ងប់កិលេសផ្លូវកាយ វាចា ចិត្ត មានសេចក្ដីប្រព្រឹត្តរៀបរយ សង្រួមប្រយ័ត្ន មិននិយាយរាយមាយឥតប្រយោជន៍ទៅតាមក្រសែកិលេស។
សមណៈ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា បានដល់ព្រះភិក្ខុសង្ឃ អ្នកលះនូវការចិញ្ចឹមជីវិតបែបគ្រហស្ថ រស់នៅតាមវិថីព្រះពុទ្ធសាសនា។
ព្រះពុទ្ធសាសនា សង្កត់ធ្ងន់ឲ្យព្រះភិក្ខុសង្ឃយកចិត្តទុកដាក់និងពិចារណាភាវៈជាសមណៈយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះជាគោលដៅនៃការបួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា។
សមណៈក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា មានតួនាទីគឺការបដិបត្តិដើម្បីធ្វើឲ្យកិលេសស្ងប់ សមដូចបាលីថា “សមិតបាបត្តា សមណោតិ វត្តព្វោ” អ្នកដែលហៅថា សមណៈ ព្រោះស្ងប់រម្ងប់បាបហើយ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងសមណៈនេះ មានពាក្យដែលគប្បីសិក្សានិងពិចារណាដូចតទៅនេះ
១. សមណសញ្ញា គឺ ការកំណត់ដឹងក្នុងចិត្តថា ខ្លួនជាសមណៈ មានភេទខុសពីគ្រហស្ថ មានការចិញ្ចឹមជីវិតរស់នៅអាស្រ័យអ្នកដទៃ មានកិរិយាមារយាទត្រូវសង្រួម។
២.សមណសារូប គឺ កិរិយាមារយាទសមគួររបស់សមណៈ ដូចជា ការដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ បរិភោគ និយាយស្ដី ធ្វើ គិត ត្រូវឲ្យសមរម្យ ត្រូវហ្វឹកហាត់ អភិវឌ្ឍខ្លួន មិនគួរធ្វេសប្រហែស។
៣. សមណវិស័យ គឹ ខេត្តដែនកំណត់ ដែលព្រះភិក្ខុសង្ឃអាចធ្វើបាន និយាយបាន ឬសម្ដែងចេញ ត្រូវពិនិត្យពិចារណាយ៉ាងហ្មត់ចត់ ច្បាស់លាស់គ្រប់ជុ្រងជ្រោយ ព្រោះនឹងកើតផលប៉ះពាល់ដល់ស្ថាប័នទូទាំងសង្ឃមណ្ឌល។
៤. សមណធម៌ គឺ គោលធម៌សម្រាប់ព្រះភិក្ខុសង្ឃអ្នកបួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ជាវត្តបដិបត្តិដោយចំពោះដែលហៅថា ត្រៃសិក្ខា (សីល សមាធិ បញ្ញា) សរុបរួមក្នុងគន្ធធុរៈនិងវិបស្សនាធុរៈ។
៥. សមណសតិ គឺ រលឹកជានិច្ចថាខ្លួនជាភិក្ខុសង្ឃ ជាអ្នកបួស មានជីវិតខុសពីអ្នកស្រុក មានតួនាទីក្នុងភេទជាភិក្ខុសង្ឃ មិនភ្លេចស្ថានភាពខ្លួនជាភិក្ខុសង្ឃ ហើយវង្វេងផ្លូវទៅធ្វើខ្លួនបែបគ្រហស្ថ ៕
ថ្ងៃទី២០ កក្កដា ២០២២
ព្រះមហាអូផាត ឋិតញាណោ
0 comments: