วันจันทร์ที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2565

เพื่อนดีดุจอ้อยหวาน

in ธมฺมนีติ published on กรกฎาคม 11, 2565 leave a reply

เพื่อนดีดุจอ้อยหวาน

ปพฺเพ ปพฺเพ กเมนุจฺฉุ, วิเสสรสวาคฺคโต;
ตถา สุเมตฺติโก สาธุ, วิปริตฺโตว ทุชฺชโน.

อ้อยย่อมมีรสหวานอร่อยจาก ปลายไปหาโคนทีละปล้อง ๆ ฉันใด มิตรดี มีน้ำใจงาม ก็เหมือนกันฉันนั้น ส่วนมิตรชั่วมีลักษณะตรงข้ามนั่นเทียว.

(ธรรมนีติ มิตตกถา ๑๐๖, มหารหนีติ ๑๕๙, โลกนีติ ๑๖๒)

ศัพท์น่ารู้ :

ปพฺเพ ปพฺเพ (ข้อ, ปล้อง, ทีละปล้องๆ) ปพฺพ+สฺมึ

กเมนุจฺฉุ ตัดบทเป็น กเมน+อุจฺฉุ (ตามลำดับ+อ้อย)

วิเสสรสวาคฺคโต ตัดบทเป็น วิเสสรสวา+อคฺคโต (มีรสอันอร่อย+จากปลาย), วิเสส (วิเศษ, ล้ำเลิศ)+รสวนฺตุ (มีรส) > วิเสสรสวนฺตุ+สิ = วิเสสรสวา (มีรสวิเศษ, มีรสอร่อย, รสหวานฉ่ำ). อคฺค+โต = อคฺคโต (แต่ปลาย, แต่ยอด)

ตถา (เหมือนกัน, เหมือนอย่างนั้น) นิบาตบอกอุปมา

สุเมตฺติโก (มิตรดี, ผู้มีไมตรีที่งาม) สุเมตฺติก+สิ

สาธุ (ดี, คนดี) สาธุ+สิ

วิปริตฺโตว ตัดบทเป็น วิปริตฺโต+เอว (ตรงข้างกัน+นั่นเทียว)

ทุชฺชโน (ทุรชน, คนชั่ว) ทุ+ชน > ทุชฺชน+สิ

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

อ้อยมีรสดีลงมาจากปลายเป็นปล้อง ๆ มิตรย่อมมีลักษณะดีเช่นนั้น แต่ทุรชนตรงกันข้าม.

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้...

อ้อยมีรสหวานจากปลายมาหากกเป็นปล้อง ๆ เพื่อนดีก็มีลักษณะดีเช่นนั้น แต่ทุรชนตรงกันข้าม.

____

Credit: Palipage: Guide to Language - Pali

อ่านบทความเกี่ยวข้องเพิ่มเติม👉 ยอดคน , มิตรแท้ , เพื่อนแท้ , เพื่อนหายาก , พูดมากเจ็บคอ , วิธีครองใจคน , มิตรภาพจืดจาง , มิตรภาพมั่นคง , ตัดไฟแต่ต้นลม , เพื่อนคู่คิด , เพื่อนดีดุจอ้อยหวาน , กุศลธรรมนำสุข , กัลยาณมิตร , ยอดกัลยาณมิตร , คนอื่นที่ดุจญาติ , คนไม่น่าคบ

"วัดพระธาตุดอยพระฌาน" จ.ลำปาง

วัดตั้งอยู่บนภูเขาอันเงียบสงบ เรียกว่า ดอยพระฌาน เป็นจุดชมวิวทิวทัศน์และทะเลหมอกที่สวยงามของ อ.แม่ทะ ประดิษฐานพระใหญ่ไดบุตซึ องค์พระสีเขียวขนาดใหญ่ และวิหารที่อ่อนช้อยแบบล้านนา

ภาพ: อนันต์ รักษาวงศ์