คุณของคนพาล

คุณของคนพาล

จารุตา  ปรทาราย,   ธนํ  โลกตปตฺติยา;
ปสุตํ  สาธุนาสาย,   ขเล  ขลตรา  คุณา.

คุณที่เลวระยำในคนพาล มีดังนี้คือ:
๑. ความงามของเมียเขา มีไว้เพื่อเป็นชู้
๒. ทรัพย์มีไว้เพื่อทำให้โลกเดือดร้อน
และ ๓. ขวนขวายเพื่อทำลายคนดี.

(ธรรมนีติ ทุชชนกถา ๑๒๑, มหารหนีติ ๑๒๖)

ศัพท์น่ารู้ :

จารุตา (ความเป็นผู้ดุจทองคำ) จารุ+ตา ปัจจัยในภาวตัทธิต > จารุตา+สิ ลบ สิ, วิ. จารุโน ภาโว จารุตา.

ปรทาราย (ภรรยาของผู้อื่น) ปร+ทาร > ปรทาร+ส แปลง จตุตถีวิภัตติเป็น อาย ได้บ้าง § อาย จตุตฺเถกวจนสฺส ตุ. (รู ๓๐๔)

ธนํ (ทรัพย์) ธน+สิ

โลกตปตฺติยา (เพื่อทำโลกให้เดือดร้อน) โลก+ตปตฺติ? > โลกตปตฺติ+ส ในมหารหนีติ เป็น โลก-ตปฺปติยา ทั้งสองแห่งยังไม่ชัดเจนว่า วิธีทำตัวสำเร็จรูปเป็นอย่างไร? เท่าที่ทราบ รู้แต่ว่า „ตป“ ศัพท์ แปลว่า เผา, ทำให้ร้อน และทรมาน.

ปสุตํ (การขวนขวาย, พยายาม, ปรากฏ) ปสุต+สิ

สาธุนาสาย (เพื่อความทำลาย- ทำให้เสียหายแก่คนดี) สาธุ+นาส > สาธุนาส+ส

ขเล (ในคนพาล, ชั่ว, เลว) ขล+สฺมึ

ขลตรา (เลวกว่า, ชั่วกว่า) ขล+ตร ปัจจัยในวิเสสตัทธิต > ขลตร+โย

คุณา (คุณ, ความดี ท.) คุณ+โย

ส่วนในมหารหนีติ คาถา ๑๒๖ มีข้อความต่างกันในบาทคาถาที่ ๒ ดังนี้...

จารุตา  ปรทาราย,   ธนํ  โลกตปฺปติยา;

ปสุตํ  สาธุนาสาย,   ขเล  ขลตรา  คุณา.

ความงามของเมียเขา มีไว้เพื่อเป็นชู้ ๑

มีทรัพย์ไว้เพื่อทำให้โลกเดือดร้อน ๑

และขวนขวายเพื่อทำลายคนดี ๑

ทั้งสามนี้ เป็นคุณที่เลวระยำในพวกคนพาล.

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

ในจำพวกพาล ความเป็นคนสวยเปรียบด้วยทอง

สำหรับเป็นชู้ด้วยภรรยาผู้อื่น, ทรัพย์สำหรับทำโลก

ให้เดือดร้อน, การขวนขวายทำกิจสำหรับทำลาย

ความดี ความยิ่งบัดซบนั่นแหละ กลับเป็นคุณ

สำหรับพวกพาล.

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้...

ในจำพวกคนพาล ความสวยงามเปรียบดังทองเพื่อทำชู้เมียท่าน

คนพาลมีทรัพย์ก็เพื่อจะทำให้โลกเดือดร้อน

ช่วยเหลือก็เพื่อทำลายความดี

ความเย่อหยิ่งบัดซบนั่นแหละเป็นลักษณะคนพาล.

_______

Credit: Palipage: Guide to Language - Pali

อ่านบทความเกี่ยวข้องเพิ่มเติม👉 เห็นผิดเป็นพาล , คนพาลสำคัญผิด , ลบรอยบาป , ลักษณะคนโง่ , ลักษณะคนเลว , ใจคนชั่ว ,  หม้อน้ำพร่อง , ขัดสีถ่าน , บัณฑิตตกต่ำ

1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ , 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ  , 3. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้ , 5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ , 6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ , 8. นิสสยกถา - แถลงนิสัย , ๙. มิตตกถา - แถลงมิตร 

วัดนันตาราม อ.เชียงคำ จ.พะเยา

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share