ทรัพย์ช่วยได้
น รูปํ น จ ปญฺญาณํ, น จ กุลญฺจ สมฺภโว;
กาลวิปฺปตฺติสมฺปตฺเต, ธนเมว วิเสสกํ.
รูปหรือความมีหน้ามีตาก็ช่วยไม่ได้ ตระกูลหรือชาติกำเนิดก็ช่วยไม่ได้ เมื่อถึงกาลวิบัติขึ้นมา ทรัพย์เท่านั้น วิเศษที่สุด. (ธรรมนีติ ธนกถา ๗๗ โลกนีติ ๑๖๗)
ศัพท์น่ารู้ :
น (ไม่, หามิได้) นิบาตบอกปฏิเสธ
รูปํ (รูป, ร่างกาย) รูป+สิ
ปญฺญาณํ (ความรู้ทั่ว, ความปรากฏ, เครื่องปรากฏ) ปญฺญาณ+สิ
กุลญฺจ ตัดบทเป็น กุลํ+จ (และตระกูล) กุล+สิ
สมฺภโว (ความเกิด, ความเจริญ, น้ำกามของผู้ชาย) สมฺภว+สิ
กาลวิปฺปตฺติสมฺปตฺเต (ในกาลวิบัติถึงพร้อมแล้ว, เวลาถึงกาลวิบัติ, เมื่อถึงยามวิบัติแล้ว) กาล+วิปตฺติ+สมฺปตฺต > กาลวิปตฺติสมฺปตฺต+สฺมึ
ธนเมว ตัดบทเป็น ธนํ+เอว (ทรัพย์นั่นเทียว, ทรัพย์เท่านั้น) ธน+สิ, เอว เป็นนิบาต
วิเสสกํ (เป็นสิ่งที่พิเศษ) วิเสสก+สิ
คาถานี้ในโลกนีติ คาถาที่ ๑๖๗ มีข้อความคล้ายกันกันดังนี้
นีจํ กุลํ นิปญฺญํ วา, นิรูปํ นิพลํ สมํ;
อิมํ กาลํ ฉุตฺตกาลํ, ธนเมว วิเสสกํ.
จะมีสกุลต่ำ หรือไร้ปัญญา รูปไม่งาม หรือไร้อำนาจ ก็เหมือนกัน เพราะยุคสมัยมันเสื่อมแล้ว ทรัพย์เท่านั้น เป็นสิ่งวิเศษสุด
อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
รูปก็ช่วยไม่ได้ ความสง่าผ่าเผยก็ช่วยไม่ได้ สกุลก็ช่วยไม่ได้ เมื่อถึงยามวิบัติแล้ว ทรัพย์ อย่างเดียวเป็นของวิเศษแท้.
อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
ถึงยามวิบัติ รูปก็ช่วยไม่ได้ ความสง่ามีหน้ามีตาก็ช่วยไม่ได้ คนมีทรัพย์เท่านั้นมีสง่า ทรัพย์เป็นสหายในโลก.
Credit: Palipage: Guide to Language - Pali
6. ธนกถา นิฏฺฐิตา : จบแถลงทรัพย์ 👉 75. อริยทรัพย์ ๗ อย่าง , 76. เหล่าชนผู้มีทรัพย์ , 77. ทรัพย์ช่วยได้ , 78. ทรัพย์เพื่อนแท้ , 79. ทรัพย์มีเพื่อนก็มา , 80. บุญกรรมต้องทำเอง
อ่านบทความเกี่ยวข้องเพิ่มเติม👇
1. อาจริยกถา แถลงอาจารย์ , 2. สิปปกถา - แถลงศิลปะ , 3. ปัญญากถา - แถลงปัญญา , 4. สุตกถา - แถลงความรู้ , 5. กถากถา - แถลงถ้อยคำ , 6. ธนกถา - แถลงทรัพย์ , 7. เทสกถา - แถลงประเทศ
Wat Wirachot Thammaram is a beautiful Buddhist temple in Khlong Luang Phaeng SubDistrict, Mueang Chachoengsao District, Chachoengsao Province, Thailand.
วัดวีระโชติธรรมาราม ตำบลคลองหลวงแพ่ง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา, บรรยากาศรอบๆ วัดร่มรื่น เงียบสงบ แวดล้อมด้วยทุ่งนา ภายในวัดมีองค์หลวงพ่อโสธรขนาดใหญ่ วิหารแก้วพระราชพรหมยาน
0 comments: